LMF2019: Razonamiento sobre árboles y bosques en Isabelle/HOL
En la clase de hoy del curso de Lógica matemática y fundamentos se ha estudiado cómo definir y razonar en Isabelle/HOL tipos de datos recursivos como árboles binarios, árboles generales y bosques. En su definición se usa recursión cruzada y en la demostración de sus propiedades se usa inducción doble.
La clase se ha dado mediante videoconferencia y los vídeos correspondientes son:
- Primera parte: Razonamiento sobre árboles binarios
- Segunda parte: Árboles y bosques: Recursión mutua e inducción
La teoría utilizada es la siguiente
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 |
chapter ‹Tema 8: Razonamiento sobre árboles› theory T8_Razonamiento_sobre_arboles imports Main begin text ‹En este tema se estudia razonamiento sobre otras estructuras recursivas como árboles binarios, árboles generales y bosques. También se muestra cómo definir tipos de datos por recursión cruzada y la demostración de sus propiedades por inducción.› section ‹Razonamiento sobre árboles binarios› text ‹Ejemplo de definición de tipos recursivos: Definir un tipo de dato para los árboles binarios.› datatype 'a arbolB = Hoja "'a" | Nodo "'a" "'a arbolB" "'a arbolB" text ‹Regla de inducción correspondiente a los árboles binarios: La regla de inducción sobre árboles binarios es arbolB.induct: ⟦ ⋀x. P (Hoja x); ⋀x i d. ⟦P i; P d⟧ ⟹ P (Nodo x i d)⟧ ⟹ P a › thm arbolB.induct text ‹Ejemplo de definición sobre árboles binarios: Definir la función "espejo" que aplicada a un árbol devuelve su imagen especular.› fun espejo :: "'a arbolB ⇒ 'a arbolB" where "espejo (Hoja x) = Hoja x" | "espejo (Nodo x i d) = Nodo x (espejo d) (espejo i)" value "espejo (Nodo a (Nodo b (Hoja c) (Hoja d)) (Hoja e)) = Nodo a (Hoja e) (Nodo b (Hoja d) (Hoja c))" text ‹Ejemplo de demostración sobre árboles binarios: Demostrar que la función "espejo" es involutiva; es decir, para cualquier árbol a, se tiene que espejo (espejo a) = a.› ― ‹La demostración declarativa es› lemma fixes a :: "'b arbolB" shows "espejo (espejo a) = a" (is "?P a") proof (induct a) fix x show "?P (Hoja x)" by simp next fix x fix i assume h1: "?P i" fix d assume h2: "?P d" show "?P (Nodo x i d)" proof - have "espejo (espejo (Nodo x i d)) = espejo (Nodo x (espejo d) (espejo i))" by simp also have "… = Nodo x (espejo (espejo i)) (espejo (espejo d))" by simp also have "… = Nodo x i d" using h1 h2 by simp finally show "?P (Nodo x i d)" by this qed qed ― ‹La demostración declarativa detallada es› lemma fixes a :: "'b arbolB" shows "espejo (espejo a) = a" (is "?P a") proof (induct a) fix x show "?P (Hoja x)" by (simp only: espejo.simps(1)) next fix x fix i assume h1: "?P i" fix d assume h2: "?P d" show "?P (Nodo x i d)" proof - have "espejo (espejo (Nodo x i d)) = espejo (Nodo x (espejo d) (espejo i))" by (simp only: espejo.simps(2)) also have "… = Nodo x (espejo (espejo i)) (espejo (espejo d))" by (simp only: espejo.simps(2)) also have "… = Nodo x i d" using h1 h2 by (simp only:) finally show ?thesis by this qed qed text ‹Comentarios sobre la demostración anterior: · (fixes a :: "'b arbolB") es una abreviatura de "sea a1 un árbol binario cuyos elementos son de tipo b". · (induct a) indica que el método de demostración es por inducción en el árbol binario a. · Se generan dos casos: 1. ⋀a. espejo (espejo (Hoja a)) = Hoja a 2. ⋀a1 a2 a3. ⟦espejo (espejo a2) = a2; espejo (espejo a3) = a3⟧ ⟹ espejo (espejo (Nodo a1 a2 a3)) = Nodo a1 a2 a3› ― ‹La demostración aplicativa es› lemma "espejo (espejo a) = a" apply (induct a) apply simp apply simp done ― ‹La demostración aplicativa detallada es› lemma "espejo (espejo a) = a" apply (induct a) apply (simp only: espejo.simps(1)) apply (simp only: espejo.simps(2)) done ― ‹La demostración automática es› lemma "espejo (espejo a) = a" by (induct a) simp+ ― ‹La demostración automática detallada es› lemma "espejo (espejo a) = a" by (induct a) (simp only: espejo.simps)+ text ‹Ejemplo. [Aplanamiento de árboles] Definir la función "aplana" que aplane los árboles recorriéndolos en orden infijo.› fun aplana :: "'a arbolB ⇒ 'a list" where "aplana (Hoja x) = [x]" | "aplana (Nodo x i d) = aplana i @ [x] @ aplana d" value "aplana (Nodo a (Nodo b (Hoja c) (Hoja d)) (Hoja e)) = [c, b, d, a, e]" text ‹Ejemplo. [Aplanamiento de la imagen especular] Demostrar que aplana (espejo a) = rev (aplana a)› ― ‹La demostración declarativa es› lemma fixes a :: "'b arbolB" shows "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" (is "?P a") proof (induct a) fix x show "?P (Hoja x)" by simp next fix x fix i assume h1: "?P i" fix d assume h2: "?P d" show "?P (Nodo x i d)" proof - have "aplana (espejo (Nodo x i d)) = aplana (Nodo x (espejo d) (espejo i))" by simp also have "… = (aplana (espejo d)) @ [x] @ (aplana (espejo i))" by simp also have "… = (rev (aplana d)) @ [x] @ (rev (aplana i))" using h1 h2 by simp also have "… = rev ((aplana i) @ [x] @ (aplana d))" by simp also have "… = rev (aplana (Nodo x i d))" by simp finally show "?P (Nodo x i d)" by this qed qed ― ‹Lema auxiliar para la demostración declarativa detallada› lemma rev_unit: "rev [x] = [x]" proof - have "rev [x] = rev [] @ [x]" by (simp only: rev.simps(2)) also have "… = [] @ [x]" by (simp only: rev.simps(1)) also have "… = [x]" by (simp only: append.simps(1)) finally show ?thesis by this qed ― ‹La demostración estructurada y detallada es› lemma fixes a :: "'b arbolB" shows "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" (is "?P a") proof (induct a) fix x :: 'b have "aplana (espejo (Hoja x)) = aplana (Hoja x)" by (simp only: espejo.simps(1)) also have "… = [x]" by (simp only: aplana.simps(1)) also have "… = rev [x]" by (simp only: rev_unit) also have "… = rev (aplana (Hoja x))" by (simp only: aplana.simps(1)) finally show "?P (Hoja x)" by this next fix x :: 'b fix i assume h1: "?P i" fix d assume h2: "?P d" show "?P (Nodo x i d)" proof - have "aplana (espejo (Nodo x i d)) = aplana (Nodo x (espejo d) (espejo i))" by (simp only: espejo.simps(2)) also have "… = (aplana (espejo d)) @ [x] @ (aplana (espejo i))" by (simp only: aplana.simps(2)) also have "… = (rev (aplana d)) @ [x] @ (rev (aplana i))" by (simp only: h1 h2) also have "… = rev ((aplana i) @ [x] @ (aplana d))" (* find_theorems "rev (_ @ _)" *) by (simp only: rev_append rev_unit append_assoc) also have "… = rev (aplana (Nodo x i d))" by (simp only: aplana.simps(2)) finally show ?thesis by this qed qed ― ‹La demostración aplicativa es› lemma "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" apply (induct a) apply simp apply simp done ― ‹La demostración aplicativa detallada es› lemma "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" apply (induct a) apply (simp only: espejo.simps(1) aplana.simps(1)) apply (simp only: rev_unit) apply (simp only: espejo.simps(2) aplana.simps(2)) apply (simp only: rev_append) apply (simp only: rev_unit) apply (simp only: append_assoc) done ― ‹La demostración aplicativa detallada compacta es› lemma "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" apply (induct a) apply (simp only: espejo.simps(1) aplana.simps(1) rev_unit espejo.simps(2) aplana.simps(2) rev_append append_assoc)+ done ― ‹La demostración aplicativa detallada más compacta es› lemma "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" apply (induct a) apply (simp only: espejo.simps aplana.simps rev_unit rev_append append_assoc)+ done ― ‹La demostración automática es› lemma "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" by (induct a) simp_all ― ‹La demostración automática detallada es› lemma "aplana (espejo a) = rev (aplana a)" by (induct a) (simp only: espejo.simps aplana.simps rev_unit rev_append append_assoc)+ section ‹Árboles y bosques. Recursión mutua e inducción› text ‹Nota. [Ejemplo de definición de tipos mediante recursión cruzada] · Un árbol de tipo a es una hoja o un nodo de tipo a junto con un bosque de tipo a. · Un bosque de tipo a es el boque vacío o un bosque contruido añadiendo un árbol de tipo a a un bosque de tipo a.› datatype 'a arbol = Nodo "'a" "'a bosque" and 'a bosque = Vacio | ConsB "'a arbol" "'a bosque" text ‹Regla de inducción correspondiente a la recursión cruzada: La regla de inducción sobre árboles y bosques es arbol_bosque.induct: ⟦⋀x b. P2 b ⟹ P1 (Nodo x b); P2 Vacio; ⋀a b. ⟦P1 a; P2 b⟧ ⟹ P2 (ConsB a b)⟧ ⟹ P1 a ∧ P2 b› thm arbol_bosque.induct text ‹Ejemplos de definición por recursión cruzada: · aplana_arbol a) es la lista obtenida aplanando el árbol a. · (aplana_bosque b) es la lista obtenida aplanando el bosque b. · (map_arbol f a) es el árbol obtenido aplicando la función f a todos los nodos del árbol a. · (map_bosque f b) es el bosque obtenido aplicando la función f a todos los nodos del bosque b. › fun aplana_arbol :: "'a arbol ⇒ 'a list" and aplana_bosque :: "'a bosque ⇒ 'a list" where "aplana_arbol (Nodo x b) = x # (aplana_bosque b)" | "aplana_bosque Vacio = []" | "aplana_bosque (ConsB a b) = (aplana_arbol a) @ (aplana_bosque b)" fun map_arbol :: "('a ⇒ 'b) ⇒ 'a arbol ⇒ 'b arbol" and map_bosque :: "('a ⇒ 'b) ⇒ 'a bosque ⇒ 'b bosque" where "map_arbol f (Nodo x b) = Nodo (f x) (map_bosque f b)" | "map_bosque f Vacio = Vacio" | "map_bosque f (ConsB a b) = ConsB (map_arbol f a) (map_bosque f b)" text ‹Ejemplo de demostración por inducción cruzada: Demostrar que: · aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) · aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)› declare [[names_short]] ― ‹La demostración declarativa es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" proof (induct_tac a and b) fix x b assume HI: "aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" have "aplana_arbol (map_arbol f (Nodo x b)) = aplana_arbol (Nodo (f x) (map_bosque f b))" by simp also have "… = (f x) # (aplana_bosque (map_bosque f b))" by simp also have "… = (f x) # (map f (aplana_bosque b))" using HI by simp also have "… = map f (aplana_arbol (Nodo x b))" by simp finally show "aplana_arbol (map_arbol f (Nodo x b)) = map f (aplana_arbol (Nodo x b))" by this next show "aplana_bosque (map_bosque f Vacio) = map f (aplana_bosque Vacio)" by simp next fix a b assume HI1: "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a)" and HI2: "aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" have "aplana_bosque (map_bosque f (ConsB a b)) = aplana_bosque (ConsB (map_arbol f a) (map_bosque f b))" by simp also have "… = aplana_arbol (map_arbol f a) @ aplana_bosque (map_bosque f b)" by simp also have "… = (map f (aplana_arbol a)) @ (map f (aplana_bosque b))" using HI1 HI2 by simp also have "… = map f (aplana_bosque (ConsB a b))" by simp finally show "aplana_bosque (map_bosque f (ConsB a b)) = map f (aplana_bosque (ConsB a b))" by this qed ― ‹La demostración declarativa detallada es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" proof (induct_tac a and b) fix x b assume HI: "aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" have "aplana_arbol (map_arbol f (Nodo x b)) = aplana_arbol (Nodo (f x) (map_bosque f b))" by (simp only: map_arbol.simps(1)) also have "… = (f x) # (aplana_bosque (map_bosque f b))" by (simp only: aplana_arbol.simps(1)) also have "… = (f x) # (map f (aplana_bosque b))" using HI by (simp only:) also have "… = map f (aplana_arbol (Nodo x b))" (* find_theorems "map _ (_ # _)" *) by (simp only: list.map aplana_arbol.simps(1)) finally show "aplana_arbol (map_arbol f (Nodo x b)) = map f (aplana_arbol (Nodo x b))" by this next show "aplana_bosque (map_bosque f Vacio) = map f (aplana_bosque Vacio)" by (simp only: aplana_bosque.simps(1) map_bosque.simps(1) list.map) next fix a b assume HI1: "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a)" and HI2: "aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" have "aplana_bosque (map_bosque f (ConsB a b)) = aplana_bosque (ConsB (map_arbol f a) (map_bosque f b))" by (simp only: map_bosque.simps(2)) also have "… = aplana_arbol (map_arbol f a) @ aplana_bosque (map_bosque f b)" by (simp only: aplana_bosque.simps(2)) also have "… = (map f (aplana_arbol a)) @ (map f (aplana_bosque b))" by (simp only: HI1 HI2) also have "… = map f (aplana_arbol a @ aplana_bosque b)" (* find_theorems "map _ (_ @ _)" *) by (simp only: map_append) also have "… = map f (aplana_bosque (ConsB a b))" by (simp only: aplana_bosque.simps(2)) finally show "aplana_bosque (map_bosque f (ConsB a b)) = map f (aplana_bosque (ConsB a b))" by this qed text ‹Comentarios sobre la demostración anterior: · (induct_tac a and b) indica que el método de demostración es por inducción cruzada sobre a y b. · Se generan 3 casos: 1. ⋀a bosque. aplana_bosque (map_bosque bosque h) = map h (aplana_bosque bosque) ⟹ aplana_arbol (map_arbol (arbol.Nodo a bosque) h) = map h (aplana_arbol (arbol.Nodo a bosque)) 2. aplana_bosque (map_bosque Vacio h) = map h (aplana_bosque Vacio) 3. ⋀arbol bosque. ⟦aplana_arbol (map_arbol arbol h) = map h (aplana_arbol arbol); aplana_bosque (map_bosque bosque h) = map h (aplana_bosque bosque)⟧ ⟹ aplana_bosque (map_bosque (ConsB arbol bosque) h) = map h (aplana_bosque (ConsB arbol bosque))› ― ‹La demostración aplicativa es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" apply (induct_tac a and b) apply simp+ done ― ‹La demostración aplicativa detallada es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" apply (induct_tac a and b) apply (simp only: map_arbol.simps aplana_arbol.simps) apply (simp only: list.map(2)) apply (simp only: map_bosque.simps(1) aplana_bosque.simps(1)) apply (simp only: list.map(1)) apply (simp only: map_bosque.simps(2) aplana_bosque.simps(2)) apply (simp only: map_append) done ― ‹La demostración aplicativa detallada compacta es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" apply (induct_tac a and b) apply (simp only: map_arbol.simps aplana_arbol.simps list.map(2) map_bosque.simps(1) aplana_bosque.simps(1) list.map(1) map_bosque.simps(2) aplana_bosque.simps(2) map_append)+ done ― ‹La demostración aplicativa detallada más compacta es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" apply (induct_tac a and b) apply (simp only: map_arbol.simps map_bosque.simps aplana_arbol.simps aplana_bosque.simps list.map map_append)+ done ― ‹La demostración automática es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" by (induct_tac a and b) simp+ ― ‹La demostración automática detallada es› lemma "aplana_arbol (map_arbol f a) = map f (aplana_arbol a) ∧ aplana_bosque (map_bosque f b) = map f (aplana_bosque b)" by (induct_tac a and b) (simp only: map_arbol.simps map_bosque.simps aplana_arbol.simps aplana_bosque.simps list.map map_append)+ end |