Acciones

Diferencia entre revisiones de «Deducción natural proposicional con Isabelle/HOL»

De Lógica matemática y fundamentos (2018-19)

 
Línea 16: Línea 16:
  
 
section ‹Reglas de la conjunción›
 
section ‹Reglas de la conjunción›
 +
 +
text ‹  Notas sobre la lógica: Las reglas de la conjunción son
 +
  · conjI:      ⟦P; Q⟧ ⟹ P ∧ Q
 +
  · conjunct1:  P ∧ Q ⟹ P
 +
  · conjunct2:  P ∧ Q ⟹ Q  ›
 +
 +
thm conjI
 +
thm conjunct1
 +
thm conjunct2
  
 
subsection ‹Ejemplo 1›
 
subsection ‹Ejemplo 1›
  
 
text ‹Ejemplo 1 (p. 4). Demostrar que
 
text ‹Ejemplo 1 (p. 4). Demostrar que
     p ∧ q, r ⊢ q ∧ r.
+
     p ∧ q, r ⊢ q ∧ r. ›   
   
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_1:
 +
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 +
  apply (rule conjI)
 +
  apply (erule conjunct2)
 +
  apply assumption 
 +
  done
 +
 
 +
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 +
  · "⟦ ... ⟧" para representar las hipótesis,
 +
  · ";" para separar las hipótesis y
 +
  · "⟹" para separar las hipótesis de la conclusión.
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_1_1:
 
lemma ejemplo_1_1:
 
   assumes 1: "p ∧ q" and
 
   assumes 1: "p ∧ q" and
Línea 45: Línea 66:
 
   · "using" para usar hechos en un paso,
 
   · "using" para usar hechos en un paso,
 
   · "by (rule ..)" para indicar la regla con la que se peueba un hecho,
 
   · "by (rule ..)" para indicar la regla con la que se peueba un hecho,
   · "show" para establecer la conclusión.
+
   · "show" para establecer la conclusión.›
 
 
  Notas sobre la lógica: Las reglas de la conjunción son
 
  · conjI:      ⟦P; Q⟧ ⟹ P ∧ Q
 
  · conjunct1:  P ∧ Q ⟹ P
 
  · conjunct2:  P ∧ Q ⟹ Q 
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
Línea 88: Línea 103:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
text ‹Se puede automatizar la demostración como sigue›
 
 
 
 
lemma ejemplo_1_4:
 
lemma ejemplo_1_4:
 
   assumes "p ∧ q"  
 
   assumes "p ∧ q"  
Línea 149: Línea 162:
  
 
― ‹Se puede acortar como sigue›
 
― ‹Se puede acortar como sigue›
 
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_1_8_:
 
lemma ejemplo_1_8_:
 
   "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 
   "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 
   by simp
 
   by simp
 
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
  · "⟦ ... ⟧" para representar las hipótesis,
 
  · ";" para separar las hipótesis y
 
  · "⟹" para separar las hipótesis de la conclusión.›
 
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
― ‹La demostración aplicativa es›
 
lemma ejemplo_1_9:
 
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 
  apply (rule conjI)
 
  apply (erule conjunct2)
 
  apply assumption 
 
  done
 
 
text ‹Explicaciones:
 
  apply (rule conjI)
 
  + Objetivo:        ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r
 
  + conjI:            ⟦?P; ?Q⟧ ⟹ ?P ∧ ?Q
 
  + Unificador de    q ∧ r
 
    y                ?P ∧ ?Q
 
    es                ?P/q, ?Q/r
 
  + Nuevos objetivos: ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q
 
                      ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ r 
 
 
  apply (erule conjunct2)
 
  + Objetivo:        ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q
 
  + conjunct2:        ?P ∧ ?Q ⟹ ?Q
 
  + Unificador de    p ∧ q
 
    y                ?P ∧ ?Q
 
    es                ?P/p, ?Q/q
 
  + Nuevo objetivo:  Nada 
 
 
  
 
section ‹Reglas de la doble negación›
 
section ‹Reglas de la doble negación›
Línea 199: Línea 176:
 
   introducción de la doble negación
 
   introducción de la doble negación
 
   · notnotI: P ⟹ ¬¬ P
 
   · notnotI: P ⟹ ¬¬ P
   aunque, de momento, no detallamos su demostración.
+
   aunque, de momento, no detallamos su demostración.›
 
  
 
lemma notnotI [intro!]: "P ⟹ ¬¬ P"
 
lemma notnotI [intro!]: "P ⟹ ¬¬ P"
Línea 208: Línea 184:
  
 
text ‹Ejemplo 2. (p. 5)
 
text ‹Ejemplo 2. (p. 5)
       p, ¬¬(q ∧ r) ⊢ ¬¬p ∧ r
+
       p, ¬¬(q ∧ r) ⊢ ¬¬p ∧ r
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_2:
 +
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
 +
  apply (rule conjI)
 +
  apply (rule notnotI)
 +
  apply assumption
 +
  apply (drule notnotD)
 +
  apply (erule conjunct2)
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_2_1:
 
lemma ejemplo_2_1:
 
   assumes 1: "p" and
 
   assumes 1: "p" and
Línea 240: Línea 225:
  
 
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
   · `...` para referenciar un hecho y
+
   · ...para referenciar un hecho y
 
   · "with P show Q" para indicar que con el hecho anterior junto con el
 
   · "with P show Q" para indicar que con el hecho anterior junto con el
 
     hecho P se demuestra Q.›
 
     hecho P se demuestra Q.›
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
 
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
 
text ‹Se puede demostrar hacia atrás›
 
  
 
lemma ejemplo_2_3:
 
lemma ejemplo_2_3:
Línea 277: Línea 260:
 
subsubsection ‹Demostraciones automáticas›
 
subsubsection ‹Demostraciones automáticas›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_2_5:
 
lemma ejemplo_2_5:
 
   assumes "p"  
 
   assumes "p"  
Línea 289: Línea 271:
 
   "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
 
   "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
 
   by simp
 
   by simp
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_2_7:
 
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
 
  apply (rule conjI)
 
  apply (rule notnotI)
 
  apply assumption
 
  apply (drule notnotD)
 
  apply (erule conjunct2)
 
  done
 
 
text ‹Explicaciones:
 
  apply (rule conjI)
 
  + Objetivo:        ⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r
 
  + conjI:            ⟦?P; ?Q⟧ ⟹ ?P ∧ ?Q
 
  + Unificador de    ¬¬p ∧ r
 
    y                ?P ∧ ?Q
 
    es                ?P/¬¬p, ?Q/r
 
  + Nuevos objetivos: ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ ¬ ¬ p
 
                      ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ r 
 
 
  apply (rule notnotI)
 
  + Objetivo:        ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ ¬ ¬ p
 
  + notnotI:          ?P ⟹ ¬ ¬ ?P
 
  + Unificador de    ¬ ¬ p
 
    y                ¬ ¬ ?P
 
    es                ?P/p
 
  + Nuevo objetivo:  ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ p 
 
 
  apply (drule notnotD)
 
  + Objetivo:        ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ r
 
  + notnotD:          ¬ ¬ ?P ⟹ ?P
 
  + Unificador de    ¬ ¬ (q ∧ r)
 
    y                ¬ ¬ ?P
 
    es                ?P/(q ∧ r)
 
  + Nuevo objetivo:  ⟦p; q ∧ r⟧ ⟹ r 
 
 
  apply (erule conjunct2)
 
  + Objetivo:        ⟦p; q ∧ r⟧ ⟹ r
 
  + conjunct2:        ?P ∧ ?Q ⟹ ?Q
 
  + Unificador de    q ∧ r
 
    y                ?P ∧ ?Q
 
    es                ?P/q, ?Q/r
 
  + Nuevo objetivo:  Nada 
 
 
  
 
section ‹Regla de eliminación del condicional›
 
section ‹Regla de eliminación del condicional›
Línea 340: Línea 276:
 
text ‹La regla de eliminación del condicional es la regla del modus  
 
text ‹La regla de eliminación del condicional es la regla del modus  
 
   ponens
 
   ponens
   · mp: ⟦P ⟶ Q; P⟧ ⟹ Q  
+
   · mp: ⟦P ⟶ Q; P⟧ ⟹ Q ›
 
  
 
subsection ‹Ejemplo 3›
 
subsection ‹Ejemplo 3›
  
 
text ‹Ejemplo 3. (p. 6) Demostrar que
 
text ‹Ejemplo 3. (p. 6) Demostrar que
     ¬p ∧ q, ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p ⊢ r ∨ ¬p
+
     ¬p ∧ q, ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p ⊢ r ∨ ¬p
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_3:
 +
  "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
 +
  apply (erule mp)
 +
  apply assumption
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_3_1:
 
lemma ejemplo_3_1:
 
   assumes 1: "¬p ∧ q" and  
 
   assumes 1: "¬p ∧ q" and  
Línea 362: Línea 303:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_3_2:
 
lemma ejemplo_3_2:
 
   assumes "¬p ∧ q"
 
   assumes "¬p ∧ q"
Línea 370: Línea 310:
 
   show "r ∨ ¬p" using assms(2,1) ..
 
   show "r ∨ ¬p" using assms(2,1) ..
 
qed     
 
qed     
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_3_3:
 
  "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
 
  apply (erule mp)
 
  apply assumption
 
  done
 
 
text ‹Explicaciones:
 
  apply (erule mp)
 
  + Objetivo:        ⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p
 
  + mp:              ⟦?P ⟶ ?Q; ?P⟧ ⟹ ?Q
 
  + Unificador de    ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p
 
    y                ?P ⟶ ?Q
 
    es                ?P/¬p ∧ q, ?Q/r ∨ ¬p
 
  + Nuevos objetivos: ¬ p ∧ q ⟹ ¬ p ∧ q 
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
lemma ejemplo_3_4:
+
lemma ejemplo_3_3:
 
   "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
 
   "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
 
   by simp
 
   by simp
Línea 397: Línea 319:
 
subsection ‹Ejemplo 4›
 
subsection ‹Ejemplo 4›
  
text
+
text ‹Ejemplo 4 (p. 6) Demostrar que
  Ejemplo 4 (p. 6) Demostrar que
+
     p, p ⟶ q, p ⟶ (q ⟶ r) ⊢ r
     p, p ⟶ q, p ⟶ (q ⟶ r) ⊢ r
+
 
+
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_4:
 +
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption+
 +
  done   
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_4_1:
 
lemma ejemplo_4_1:
 
   assumes 1: "p" and  
 
   assumes 1: "p" and  
Línea 418: Línea 349:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_4_2:
 
lemma ejemplo_4_2:
 
   assumes "p"
 
   assumes "p"
Línea 430: Línea 360:
 
qed
 
qed
  
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
+
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
lemma ejemplo_4_3:
 
lemma ejemplo_4_3:
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
 
  apply (drule mp)
 
  apply assumption
 
  apply (drule mp)
 
  apply assumption
 
  apply (drule mp)
 
  apply assumption+
 
  done   
 
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
 
lemma ejemplo_4_4:
 
 
   "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
 
   "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
 
   by simp
 
   by simp
Línea 461: Línea 379:
  
 
text ‹Ejemplo 5 (p. 7). Demostrar
 
text ‹Ejemplo 5 (p. 7). Demostrar
     p ⟶ (q ⟶ r), p, ¬r ⊢ ¬q
+
     p ⟶ (q ⟶ r), p, ¬r ⊢ ¬q
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_5:
 +
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (erule mt)
 +
  apply assumption
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_5_1:
 
lemma ejemplo_5_1:
 
   assumes 1: "p ⟶ (q ⟶ r)" and  
 
   assumes 1: "p ⟶ (q ⟶ r)" and  
Línea 479: Línea 405:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_5_2:
 
lemma ejemplo_5_2:
 
   assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
 
   assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
Línea 503: Línea 428:
 
   "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
 
   "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
 
   by simp
 
   by simp
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 6›
 +
 +
text ‹Ejemplo 6. (p. 7) Demostrar
 +
    ¬p ⟶ q, ¬q ⊢ p ›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_5_5:  
+
lemma ejemplo_6:  
   "⟦p (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
+
   "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
   apply (drule mp)
+
   apply (drule mt)
 
   apply assumption
 
   apply assumption
   apply (erule mt)
+
   apply (erule notnotD)
  apply assumption
 
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 6›
 
 
text ‹Ejemplo 6. (p. 7) Demostrar
 
    ¬p ⟶ q, ¬q ⊢ p
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_6_1:
 
lemma ejemplo_6_1:
 
   assumes 1: "¬p ⟶ q" and  
 
   assumes 1: "¬p ⟶ q" and  
Línea 534: Línea 456:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_6_2:
 
lemma ejemplo_6_2:
 
   assumes "¬p ⟶ q"
 
   assumes "¬p ⟶ q"
Línea 549: Línea 470:
 
   "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
 
   "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
 
   by simp
 
   by simp
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 7›
 +
 +
text ‹Ejemplo 7. (p. 7) Demostrar
 +
    p ⟶ ¬q, q ⊢ ¬p ›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_6_4:  
+
lemma ejemplo_7:  
   "⟦¬p q; ¬q⟧ p"   
+
   "⟦p ¬q; q⟧ ¬p"   
   apply (drule mt)
+
   apply (erule mt)
  apply assumption
+
   apply (erule notnotI)
   apply (erule notnotD)
 
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 7›
 
 
text ‹Ejemplo 7. (p. 7) Demostrar
 
    p ⟶ ¬q, q ⊢ ¬p
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_7_1:
 
lemma ejemplo_7_1:
 
   assumes 1: "p ⟶ ¬q" and  
 
   assumes 1: "p ⟶ ¬q" and  
Línea 577: Línea 495:
 
qed
 
qed
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_7_2:
 
lemma ejemplo_7_2:
 
   assumes "p ⟶ ¬q"
 
   assumes "p ⟶ ¬q"
Línea 592: Línea 509:
 
   "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"
 
   "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"
 
   by simp
 
   by simp
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_7_4:
 
  "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p" 
 
  apply (erule mt)
 
  apply (erule notnotI)
 
  done
 
  
 
section ‹Regla de introducción del condicional›
 
section ‹Regla de introducción del condicional›
  
 
text ‹La regla de introducción del condicional es
 
text ‹La regla de introducción del condicional es
   · impI: (P ⟹ Q) ⟹ P ⟶ Q
+
   · impI: (P ⟹ Q) ⟹ P ⟶ Q ›
 
  
 
subsection ‹Ejemplo 8›
 
subsection ‹Ejemplo 8›
  
text ‹  Ejemplo 8. (p. 8) Demostrar
+
text ‹Ejemplo 8. (p. 8) Demostrar
     p ⟶ q ⊢ ¬q ⟶ ¬p
+
     p ⟶ q ⊢ ¬q ⟶ ¬p
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_8:
 +
  "p ⟶ q ⟹ ¬q ⟶ ¬p"
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply (erule mt)
 +
  apply assumption
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_8_1:
 
lemma ejemplo_8_1:
 
   assumes 1: "p ⟶ q"  
 
   assumes 1: "p ⟶ q"  
Línea 625: Línea 540:
 
qed     
 
qed     
  
text
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
 
   · "{ ... }" para representar una caja.›
 
   · "{ ... }" para representar una caja.›
  
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_8_2:
 
lemma ejemplo_8_2:
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   assumes "p ⟶ q"  
Línea 648: Línea 561:
 
   by auto
 
   by auto
  
subsubsection ‹Demostración automática›
+
subsection ‹Ejemplo 9›
 +
 
 +
text ‹Ejemplo 9. (p. 9) Demostrar
 +
    ¬q ⟶ ¬p ⊢ p ⟶ ¬¬q ›
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_8_4:  
+
lemma ejemplo_9:  
   "p q ¬q ¬p"
+
   "¬q ¬p p ¬¬q"
 
   apply (rule impI)
 
   apply (rule impI)
 
   apply (erule mt)
 
   apply (erule mt)
   apply assumption
+
   apply (erule notnotI)
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 9›
 
 
text ‹Ejemplo 9. (p. 9) Demostrar
 
    ¬q ⟶ ¬p ⊢ p ⟶ ¬¬q
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_9_1:  
 
lemma ejemplo_9_1:  
 
   assumes 1: "¬q ⟶ ¬p"  
 
   assumes 1: "¬q ⟶ ¬p"  
Línea 678: Línea 589:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_9_2:
 
lemma ejemplo_9_2:
 
   assumes "¬q ⟶ ¬p"  
 
   assumes "¬q ⟶ ¬p"  
Línea 690: Línea 600:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_9_3:
 
lemma ejemplo_9_3:
 
   assumes "¬q ⟶ ¬p"  
 
   assumes "¬q ⟶ ¬p"  
Línea 696: Línea 605:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by auto  
 
   by auto  
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 10›
 +
 +
text ‹Ejemplo 10 (p. 9). Demostrar
 +
    ⊢ p ⟶ p ›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_9_4:  
+
lemma ejemplo_10:  
   "¬q ¬p ⟹ p ⟶ ¬¬q"
+
   "p ⟶ p"
 
   apply (rule impI)
 
   apply (rule impI)
  apply (erule mt)
 
  apply (rule notnotI)
 
 
   apply assumption
 
   apply assumption
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 10›
 
 
text ‹Ejemplo 10 (p. 9). Demostrar
 
    ⊢ p ⟶ p
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_10_1:
 
lemma ejemplo_10_1:
 
   "p ⟶ p"
 
   "p ⟶ p"
Línea 726: Línea 631:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_10_2:
 
lemma ejemplo_10_2:
 
   "p ⟶ p"
 
   "p ⟶ p"
Línea 734: Línea 638:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_10_3:
 
lemma ejemplo_10_3:
 
   "p ⟶ p"
 
   "p ⟶ p"
 
   by simp  
 
   by simp  
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 11›
 +
 +
text ‹Ejemplo 11 (p. 10) Demostrar
 +
    ⊢ (q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_10_4:  
+
lemma ejemplo_11:
   "p ⟶ p"
+
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
   apply (rule impI)
+
   apply (rule impI)
   apply assumption
+
   apply (erule mp)
 +
  apply (drule mt)
 +
  apply (erule notnotI)
 +
  apply (erule notnotD)
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 11›
 
 
text ‹Ejemplo 11 (p. 10) Demostrar
 
    ⊢ (q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_11_1:
 
lemma ejemplo_11_1:
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
Línea 792: Línea 696:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración hacia atrás con reglas implícitas es›
 
 
lemma ejemplo_11_3:
 
lemma ejemplo_11_3:
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
Línea 832: Línea 735:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_11_5:
 
lemma ejemplo_11_5:
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
 
   by auto
 
   by auto
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_11_6:
 
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))" 
 
  apply (rule impI)+ 
 
  apply (erule mp)
 
  apply (drule mt)
 
  apply (rule notnotI)
 
  apply assumption
 
  apply (rule notnotD)
 
  apply assumption
 
  done
 
  
 
section ‹Reglas de la disyunción›
 
section ‹Reglas de la disyunción›
  
text
+
text ‹Las reglas de la introducción de la disyunción son
  Las reglas de la introducción de la disyunción son
 
 
   · disjI1: P ⟹ P ∨ Q
 
   · disjI1: P ⟹ P ∨ Q
 
   · disjI2: Q ⟹ P ∨ Q
 
   · disjI2: Q ⟹ P ∨ Q
 
   La regla de elimación de la disyunción es
 
   La regla de elimación de la disyunción es
   · disjE:  ⟦P ∨ Q; P ⟹ R; Q ⟹ R⟧ ⟹ R  
+
   · disjE:  ⟦P ∨ Q; P ⟹ R; Q ⟹ R⟧ ⟹ R
 
  
 
subsection ‹Ejemplo 12›
 
subsection ‹Ejemplo 12›
  
 
text ‹Ejemplo 12 (p. 11). Demostrar
 
text ‹Ejemplo 12 (p. 11). Demostrar
     p ∨ q ⊢ q ∨ p
+
     p ∨ q ⊢ q ∨ p
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_12:
 +
  "p ∨ q ⟹ q ∨ p" 
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (erule disjI2)
 +
  apply (erule disjI1)
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
Línea 905: Línea 800:
 
qed     
 
qed     
  
text
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
 
   · "note" para copiar un hecho.›
 
   · "note" para copiar un hecho.›
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
 
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
  
― ‹La demostración hacia atrás es›
 
 
lemma ejemplo_12_3:
 
lemma ejemplo_12_3:
 
   assumes 1: "p ∨ q"  
 
   assumes 1: "p ∨ q"  
Línea 926: Línea 819:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada hacia atrás›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada hacia atrás›
  
― ‹La demostración hacia atrás con reglas implícitas es›
 
 
lemma ejemplo_12_4:
 
lemma ejemplo_12_4:
 
   assumes "p ∨ q"  
 
   assumes "p ∨ q"  
Línea 941: Línea 833:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_12_5:
 
lemma ejemplo_12_5:
 
   assumes "p ∨ q"  
 
   assumes "p ∨ q"  
Línea 947: Línea 838:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by auto
 
   by auto
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 13›
 +
 +
text ‹Ejemplo 13. (p. 12) Demostrar
 +
    q ⟶ r ⊢ p ∨ q ⟶ p ∨ r ›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_12_6:  
+
lemma ejemplo_13:  
   "p ∨ q ⟹ q p"   
+
   "q ⟶ r ⟹ p ∨ q ⟶ p r"   
 +
  apply (rule impI)
 
   apply (erule disjE)
 
   apply (erule disjE)
   apply (rule disjI2)
+
   apply (erule disjI1)
  prefer 2
+
  apply (drule mp)
  apply (rule disjI1)
+
   apply assumption
   apply assumption+
+
  apply (erule disjI2)
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 13›
 
 
text ‹
 
  Ejemplo 13. (p. 12) Demostrar
 
    q ⟶ r ⊢ p ∨ q ⟶ p ∨ r
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_13_1:
 
lemma ejemplo_13_1:
 
   assumes 1: "q ⟶ r"
 
   assumes 1: "q ⟶ r"
Línea 987: Línea 876:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_13_2:
 
lemma ejemplo_13_2:
 
   assumes "q ⟶ r"
 
   assumes "q ⟶ r"
Línea 1006: Línea 894:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_13_3:
 
lemma ejemplo_13_3:
 
   assumes "q ⟶ r"
 
   assumes "q ⟶ r"
Línea 1012: Línea 899:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by auto
 
   by auto
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_13_4:
 
  "q ⟶ r ⟹ p ∨ q ⟶ p ∨ r" 
 
  apply (rule impI)
 
  apply (erule disjE)
 
  apply (rule disjI1)
 
  prefer 2
 
  apply (drule mp)
 
  prefer 2
 
    apply (rule disjI2)
 
    apply assumption+
 
  done
 
  
 
section ‹Regla de copia›
 
section ‹Regla de copia›
Línea 1032: Línea 905:
  
 
text ‹Ejemplo 14 (p. 13). Demostrar
 
text ‹Ejemplo 14 (p. 13). Demostrar
     ⊢ p ⟶ (q ⟶ p)
+
     ⊢ p ⟶ (q ⟶ p)
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_14:
 +
  "p ⟶ (q ⟶ p)" 
 +
  apply (rule impI)+
 +
  apply assumption
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_14_1:
 
lemma ejemplo_14_1:
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
Línea 1051: Línea 930:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_14_2:
 
lemma ejemplo_14_2:
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
Línea 1061: Línea 939:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_14_3:
 
lemma ejemplo_14_3:
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
 
   by simp  
 
   by simp  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_14_4:
 
  "p ⟶ (q ⟶ p)" 
 
  apply (rule impI)+
 
  apply assumption
 
  done
 
  
 
section ‹Reglas de la negación›
 
section ‹Reglas de la negación›
Línea 1081: Línea 950:
 
   · notE: ⟦¬P; P⟧ ⟹ R
 
   · notE: ⟦¬P; P⟧ ⟹ R
 
   La regla de introducción de la negación es
 
   La regla de introducción de la negación es
   · notI: (P ⟹ False) ⟹ ¬P
+
   · notI: (P ⟹ False) ⟹ ¬P ›
 
  
 
subsection ‹Ejemplo 15›
 
subsection ‹Ejemplo 15›
  
 
text ‹Ejemplo 15 (p. 15). Demostrar
 
text ‹Ejemplo 15 (p. 15). Demostrar
     ¬p ∨ q ⊢ p ⟶ q
+
     ¬p ∨ q ⊢ p ⟶ q
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_15:
 +
  "¬p ∨ q ⟹ p ⟶ q" 
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption+
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_15_1:
 
lemma ejemplo_15_1:
 
   assumes 1: "¬p ∨ q"  
 
   assumes 1: "¬p ∨ q"  
Línea 1111: Línea 987:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_15_2:
 
lemma ejemplo_15_2:
 
   assumes "¬p ∨ q"  
 
   assumes "¬p ∨ q"  
Línea 1130: Línea 1005:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_15_3:
 
lemma ejemplo_15_3:
 
   assumes "¬p ∨ q"  
 
   assumes "¬p ∨ q"  
Línea 1136: Línea 1010:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by auto
 
   by auto
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 16›
 +
 +
text ‹Ejemplo 16 (p. 16). Demostrar
 +
    p ⟶ q, p ⟶ ¬q ⊢ ¬p ›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_15_4:  
+
lemma ejemplo_16:  
   "¬p ∨ q p ⟶ q"   
+
   "⟦p ⟶ q; p ⟶ ¬q⟧ ⟹ ¬p"   
   apply (rule impI)
+
   apply (rule notI)
   apply (erule disjE)
+
  apply (drule mp)+
   apply (erule notE)
+
    apply assumption+
  apply assumption+
+
   apply (drule mp)
 +
   apply assumption
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption
 
   done
 
   done
  
subsection ‹Ejemplo 16›
 
 
text ‹Ejemplo 16 (p. 16). Demostrar
 
    p ⟶ q, p ⟶ ¬q ⊢ ¬p
 
 
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_16_1:
 
lemma ejemplo_16_1:
 
   assumes 1: "p ⟶ q" and  
 
   assumes 1: "p ⟶ q" and  
Línea 1168: Línea 1044:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_16_2:
 
lemma ejemplo_16_2:
 
   assumes "p ⟶ q"
 
   assumes "p ⟶ q"
Línea 1182: Línea 1057:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_16_3:
 
lemma ejemplo_16_3:
 
   assumes "p ⟶ q"
 
   assumes "p ⟶ q"
Línea 1189: Línea 1063:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by simp  
 
   by simp  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_16_4:
 
  "⟦p ⟶ q; p ⟶ ¬q⟧ ⟹ ¬p" 
 
  apply (rule notI)
 
  apply (drule mp)+
 
    apply assumption+
 
  apply (drule mp)
 
    prefer 2
 
  apply (erule notE)
 
  apply assumption+
 
  done
 
  
 
section ‹Reglas del bicondicional›
 
section ‹Reglas del bicondicional›
Línea 1209: Línea 1070:
 
   Las reglas de eliminación del bicondicional son
 
   Las reglas de eliminación del bicondicional son
 
   · iffD1: ⟦Q ⟷ P; Q⟧ ⟹ P  
 
   · iffD1: ⟦Q ⟷ P; Q⟧ ⟹ P  
   · iffD2: ⟦P ⟷ Q; Q⟧ ⟹ P
+
   · iffD2: ⟦P ⟷ Q; Q⟧ ⟹ P ›
 
  
 
subsection ‹Ejemplo 17›
 
subsection ‹Ejemplo 17›
  
 
text ‹Ejemplo 17 (p. 17) Demostrar
 
text ‹Ejemplo 17 (p. 17) Demostrar
     (p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)
+
     (p ∧ q) ⟷ (q ∧ p) ›
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_17_4:
 +
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)" 
 +
  apply (rule iffI)
 +
  apply (rule conjI)
 +
    apply (erule conjunct2)
 +
  apply (erule conjunct1)
 +
    apply (rule conjI)
 +
    apply (erule conjunct2)
 +
  apply (erule conjunct1)
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_17_1:
 
lemma ejemplo_17_1:
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"  
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"  
Línea 1237: Línea 1108:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_17_2:
 
lemma ejemplo_17_2:
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
Línea 1254: Línea 1124:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_17_3:
 
lemma ejemplo_17_3:
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
 
   by auto
 
   by auto
 +
 +
subsection ‹Ejemplo 18›
 +
 +
text ‹Ejemplo 18 (p. 18). Demostrar
 +
    p ⟷ q, p ∨ q ⊢ p ∧ q ›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_17_4:  
+
lemma ejemplo_18_4:  
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"   
+
   "⟦p ⟷ q; p ∨ q⟧ ⟹ p ∧ q"   
   apply (rule iffI)
+
   apply (erule disjE)
 
   apply (rule conjI)
 
   apply (rule conjI)
     apply (erule conjunct2)
+
     apply assumption
   apply (erule conjunct1)
+
  apply (erule iffD1)
    apply (rule conjI)
+
   apply assumption
    apply (erule conjunct2)
+
  apply (rule conjI)
  apply (erule conjunct1)
+
  apply (erule iffD2)
 +
  apply assumption+
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Ejemplo 18›
 
 
text ‹Ejemplo 18 (p. 18). Demostrar
 
    p ⟷ q, p ∨ q ⊢ p ∧ q
 
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_18_1:
 
lemma ejemplo_18_1:
 
   assumes 1: "p ⟷ q" and  
 
   assumes 1: "p ⟷ q" and  
Línea 1298: Línea 1166:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_18_2:
 
lemma ejemplo_18_2:
 
   assumes "p ⟷ q"
 
   assumes "p ⟷ q"
Línea 1316: Línea 1183:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_18_3:
 
lemma ejemplo_18_3:
 
   assumes "p ⟷ q"
 
   assumes "p ⟷ q"
Línea 1323: Línea 1189:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by simp  
 
   by simp  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_18_4:
 
  "⟦p ⟷ q; p ∨ q⟧ ⟹ p ∧ q" 
 
  apply (erule disjE)
 
  apply (rule conjI)
 
    apply assumption
 
    apply (erule iffD1)
 
    apply assumption
 
    apply (rule conjI)
 
    apply (erule iffD2)
 
  apply assumption+
 
  done
 
  
 
section ‹Reglas derivadas›
 
section ‹Reglas derivadas›
Línea 1344: Línea 1196:
 
text ‹Ejemplo 19 (p. 20) Demostrar la regla del modus tollens a partir  
 
text ‹Ejemplo 19 (p. 20) Demostrar la regla del modus tollens a partir  
 
   de las reglas básicas.›
 
   de las reglas básicas.›
 +
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 +
lemma ejemplo_20:
 +
  "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F" 
 +
  apply (rule notI)
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_20_1:
 
lemma ejemplo_20_1:
 
   assumes 1: "F ⟶ G" and  
 
   assumes 1: "F ⟶ G" and  
Línea 1360: Línea 1222:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_20_2:
 
lemma ejemplo_20_2:
 
   assumes "F ⟶ G"
 
   assumes "F ⟶ G"
Línea 1373: Línea 1234:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_20_3:
 
lemma ejemplo_20_3:
 
   assumes "F ⟶ G"
 
   assumes "F ⟶ G"
Línea 1380: Línea 1240:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by simp  
 
   by simp  
 +
 +
subsection ‹Regla de la introducción de la doble negación›
 +
 +
text ‹Ejemplo 21 (p. 21) Demostrar la regla de introducción de la doble
 +
  negación a partir de las reglas básicas.›
  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
lemma ejemplo_20_4:  
+
lemma ejemplo_21:  
   "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ¬F"   
+
   "F ¬¬F"   
 
   apply (rule notI)
 
   apply (rule notI)
  apply (drule mp)
 
  apply assumption
 
 
   apply (erule notE)
 
   apply (erule notE)
 
   apply assumption
 
   apply assumption
 
   done
 
   done
 
subsection ‹Regla de la introducción de la doble negación›
 
 
text ‹Ejemplo 21 (p. 21) Demostrar la regla de introducción de la doble
 
  negación a partir de las reglas básicas.›
 
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_21_1:
 
lemma ejemplo_21_1:
 
   assumes 1: "F"  
 
   assumes 1: "F"  
Línea 1410: Línea 1267:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_21_2:
 
lemma ejemplo_21_2:
 
   assumes "F"  
 
   assumes "F"  
Línea 1421: Línea 1277:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_21_3:
 
lemma ejemplo_21_3:
 
   assumes "F"  
 
   assumes "F"  
Línea 1427: Línea 1282:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by simp  
 
   by simp  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_21_4:
 
  "F ⟹ ¬¬F" 
 
  apply (rule notI)
 
  apply (erule notE)
 
  apply assumption
 
  done
 
  
 
subsection ‹Regla de reducción al absurdo›
 
subsection ‹Regla de reducción al absurdo›
Línea 1441: Línea 1287:
 
text ‹La regla de reducción al absurdo en Isabelle se correponde con la
 
text ‹La regla de reducción al absurdo en Isabelle se correponde con la
 
   regla clásica de contradicción  
 
   regla clásica de contradicción  
   · ccontr: (¬P ⟹ False) ⟹ P
+
   · ccontr: (¬P ⟹ False) ⟹ P ›
 
  
 
subsection ‹Ley del tercio excluso›
 
subsection ‹Ley del tercio excluso›
  
 
text ‹La ley del tercio excluso es  
 
text ‹La ley del tercio excluso es  
   · excluded_middle: ¬P ∨ P
+
   · excluded_middle: ¬P ∨ P ›
 
  
 
text ‹Ejemplo 22 (p. 23). Demostrar la ley del tercio excluso a partir de
 
text ‹Ejemplo 22 (p. 23). Demostrar la ley del tercio excluso a partir de
 
   las reglas básicas.›
 
   las reglas básicas.›
 +
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 +
lemma ejemplo_22:
 +
  "F ∨ ¬F"
 +
  apply (rule ccontr)
 +
  apply (rule_tac P="F" in notE)
 +
  apply (rule notI)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply (erule disjI1)
 +
  apply (rule notnotD)
 +
  apply (rule notI)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply (erule disjI2)
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_22_1:
 
lemma ejemplo_22_1:
 
   "F ∨ ¬F"
 
   "F ∨ ¬F"
Línea 1476: Línea 1334:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_22_2:
 
lemma ejemplo_22_2:
 
   "F ∨ ¬F"
 
   "F ∨ ¬F"
Línea 1489: Línea 1346:
 
         assume "F"
 
         assume "F"
 
         then have "F ∨ ¬F" ..
 
         then have "F ∨ ¬F" ..
         with ‹¬(F ∨ ¬F)›show False ..
+
         with ‹¬(F ∨ ¬F)› show False ..
 
       qed
 
       qed
 
     qed
 
     qed
Línea 1497: Línea 1354:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_22_3:
 
lemma ejemplo_22_3:
 
   "F ∨ ¬F"
 
   "F ∨ ¬F"
  using assms
 
 
   by simp  
 
   by simp  
  
Línea 1506: Línea 1361:
  
 
text ‹Ejemplo 23 (p. 24). Demostrar
 
text ‹Ejemplo 23 (p. 24). Demostrar
     p ⟶ q ⊢ ¬p ∨ q
+
     p ⟶ q ⊢ ¬p ∨ q
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_23:
 +
  "p ⟶ q ⟹ ¬p ∨ q"
 +
  apply (cut_tac P="p" in excluded_middle)
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (erule disjI1)
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (erule disjI2)
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_23_1:
 
lemma ejemplo_23_1:
 
   assumes 1: "p ⟶ q"  
 
   assumes 1: "p ⟶ q"  
Línea 1530: Línea 1395:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_23_2:
 
lemma ejemplo_23_2:
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   assumes "p ⟶ q"  
Línea 1549: Línea 1413:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_23_3:
 
lemma ejemplo_23_3:
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   assumes "p ⟶ q"  
Línea 1555: Línea 1418:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by simp  
 
   by simp  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_23_4:
 
  "p ⟶ q ⟹ ¬p ∨ q"
 
  apply (cut_tac P="p" in excluded_middle)
 
  apply (erule disjE)
 
  apply (rule disjI1)
 
  prefer 2
 
  apply (drule mp)
 
    prefer 2
 
    apply (rule disjI2)
 
    apply assumption+
 
  done
 
  
 
section ‹Demostraciones por contradicción›
 
section ‹Demostraciones por contradicción›
Línea 1575: Línea 1424:
  
 
text ‹Ejemplo 24. Demostrar que  
 
text ‹Ejemplo 24. Demostrar que  
     ¬p, p ∨ q ⊢ q
+
     ¬p, p ∨ q ⊢ q
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_24_4:
 +
  "⟦¬p ; p ∨ q⟧ ⟹ q" 
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption+
 +
  done
  
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
 
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
― ‹La demostración detallada es›
 
 
lemma ejemplo_24_1:
 
lemma ejemplo_24_1:
 
   assumes "¬p"
 
   assumes "¬p"
Línea 1596: Línea 1452:
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
― ‹La demostración estructurada es›
 
 
lemma ejemplo_24_2:
 
lemma ejemplo_24_2:
 
   assumes "¬p"
 
   assumes "¬p"
Línea 1612: Línea 1467:
 
subsubsection ‹Demostración automática›
 
subsubsection ‹Demostración automática›
  
― ‹La demostración automática es›
 
 
lemma ejemplo_24_3:
 
lemma ejemplo_24_3:
 
   assumes "¬p"
 
   assumes "¬p"
Línea 1619: Línea 1473:
 
   using assms
 
   using assms
 
   by simp  
 
   by simp  
 
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 
 
lemma ejemplo_24_4:
 
  "⟦¬p ; p ∨ q⟧ ⟹ q" 
 
  apply (erule disjE)
 
  apply (erule notE)
 
  apply assumption+
 
  done
 
  
 
end
 
end
 
</source>
 
</source>

Revisión actual del 21:39 19 feb 2020

chapter Tema 2a: Deducción natural proposicional con Isabelle/HOL

theory T2a_Deduccion_natural_en_logica_proposicional_con_Isabelle
imports Main 
begin

text En este tema se presentan los ejemplos del tema de deducción 
  natural proposicional siguiendo la presentación de Huth y Ryan en su 
  libro "Logic in Computer Science" http://goo.gl/qsVpY y, más 
  concretamente, a la forma como se explica en la asignatura de 
  "Lógica informática" (LI) http://goo.gl/AwDiv
 
  La página al lado de cada ejemplo indica la página de las 
  transparencias de LI donde se encuentra la demostración.

section Reglas de la conjunción

text   Notas sobre la lógica: Las reglas de la conjunción son
  · conjI:      P; Q  P  Q
  · conjunct1:  P  Q  P
  · conjunct2:  P  Q  Q  

thm conjI
thm conjunct1
thm conjunct2

subsection Ejemplo 1

text Ejemplo 1 (p. 4). Demostrar que
     p  q, r  q  r.      

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_1: 
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
  apply (rule conjI)
   apply (erule conjunct2)
  apply assumption  
  done 

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "⟦ ... ⟧" para representar las hipótesis,
  · ";" para separar las hipótesis y
  · "⟹" para separar las hipótesis de la conclusión.

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_1_1:
  assumes 1: "p ∧ q" and
          2: "r" 
  shows "q ∧ r"     
proof -
  have 3: "q" using 1 by (rule conjunct2)
  show 4: "q ∧ r" using 3 2 by (rule conjI)
qed

text Notas sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "assumes" para indicar las hipótesis,
  · "and" para separar las hipótesis,
  · "shows" para indicar la conclusión,
  · "proof" para iniciar la prueba,
  · "qed" para terminar la pruebas,
  · "-" (después de "proof") para no usar el método por defecto,
  · "have" para establecer un paso,
  · "using" para usar hechos en un paso,
  · "by (rule ..)" para indicar la regla con la que se peueba un hecho,
  · "show" para establecer la conclusión.

subsubsection Demostración estructurada

text Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue

lemma ejemplo_1_2:
  assumes 1: "p ∧ q" and 
          2: "r" 
  shows "q ∧ r"     
proof -
  have 3: "q" using 1 .. 
  show 4: "q ∧ r" using 3 2 ..
qed

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · ".." para indicar que se prueba por la regla correspondiente.

text Se pueden eliminar las etiquetas como sigue

lemma ejemplo_1_3:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
proof -
  have "q" using assms(1) ..
  then show "q ∧ r" using assms(2) ..
qed

text 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "assms(n)" para indicar la hipótesis n y
  · "then show" para demostrar la conclusión usando el hecho anterior.
  Además, no es necesario usar and entre las hipótesis.

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_1_4:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
  using assms
  by auto

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "assms" para indicar las hipótesis y
  · "by auto" para demostrar la conclusión automáticamente.

subsubsection Demostración detallada hacia atrás

text Se puede hacer la demostración por razonamiento hacia atrás,
  como sigue

lemma ejemplo_1_5:
  assumes "p ∧ q" 
      and "r" 
  shows   "q ∧ r"     
proof (rule conjI)
  show "q" using assms(1) by (rule conjunct2)
next
  show "r" using assms(2) by this
qed

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "proof (rule r)" para indicar que se hará la demostración con la
    regla r,
  · "next" para indicar el comienzo de la prueba del siguiente
    subobjetivo,
  · "this" para indicar el hecho actual.

subsubsection Demostración estructurada hacia atrás

text Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue

lemma ejemplo_1_6:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
proof 
  show "q" using assms(1) ..
next
  show "r" using assms(2) . 
qed

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "." para indicar por el hecho actual.

subsubsection Demostraciones automáticas

lemma ejemplo_1_7:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
  using assms by simp

 Se puede acortar como sigue
lemma ejemplo_1_8_:
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
  by simp

section Reglas de la doble negación

subsection Reglas de la doble negación

text La regla de eliminación de la doble negación es
  · notnotD: ¬¬ P  P

  Para ajustarnos al tema de LI vamos a introducir la siguiente regla de
  introducción de la doble negación
  · notnotI: P  ¬¬ P
  aunque, de momento, no detallamos su demostración.

lemma notnotI [intro!]: "P ⟹ ¬¬ P"
  by auto

subsection Ejemplo 2

text Ejemplo 2. (p. 5)
       p, ¬¬(q  r)  ¬¬p  r 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_2: 
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
  apply (rule conjI)
   apply (rule notnotI)
   apply assumption
  apply (drule notnotD)
  apply (erule conjunct2)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_2_1:
  assumes 1: "p" and
          2: "¬¬(q ∧ r)" 
  shows      "¬¬p ∧ r"
proof -
  have 3: "¬¬p" using 1 by (rule notnotI)
  have 4: "q ∧ r" using 2 by (rule notnotD)
  have 5: "r" using 4 by (rule conjunct2)
  show 6: "¬¬p ∧ r" using 3 5 by (rule conjI)
qed        

subsubsection Demostración estructurada

 Se puede eliminar etiquetas y reglas
lemma ejemplo_2_2:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
proof -
  have "¬¬p" using assms(1) ..
  have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)
  then have "r" ..
  with ‹¬¬p show  "¬¬p ∧ r" ..
qed        

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · ... para referenciar un hecho y
  · "with P show Q" para indicar que con el hecho anterior junto con el
    hecho P se demuestra Q.

subsubsection Demostración detallada hacia atrás

lemma ejemplo_2_3:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
proof  (rule conjI)
  show "¬¬p" using assms(1) by (rule notnotI)
next
  have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD) 
  then show "r" by (rule conjunct2)
qed 

subsubsection Demostración estructurada hacia atrás

text Se puede eliminar las reglas en la demostración anterior, como
  sigue:

lemma ejemplo_2_4:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
proof 
  show "¬¬p" using assms(1) ..
next
  have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD) 
  then show "r" .. 
qed

subsubsection Demostraciones automáticas

lemma ejemplo_2_5:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
  using assms
  by simp

 Se puede simplificar
lemma ejemplo_2_6: 
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
  by simp

section Regla de eliminación del condicional

text La regla de eliminación del condicional es la regla del modus 
  ponens
  · mp: P  Q; P  Q 

subsection Ejemplo 3

text Ejemplo 3. (p. 6) Demostrar que
     ¬p  q, ¬p  q  r  ¬p  r  ¬p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_3: 
  "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
  apply (erule mp)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_3_1:
  assumes 1: "¬p ∧ q" and 
          2: "¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p" 
  shows      "r ∨ ¬p"
proof -
  show "r ∨ ¬p" using 2 1 by (rule mp)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_3_2:
  assumes "¬p ∧ q"
          "¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p" 
  shows   "r ∨ ¬p"
proof -
  show "r ∨ ¬p" using assms(2,1) ..
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_3_3:
  "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
  by simp

subsection Ejemplo 4

text Ejemplo 4 (p. 6) Demostrar que
     p, p  q, p  (q  r)  r 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_4:
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (drule mp)
   apply assumption+
  done    

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_4_1:
  assumes 1: "p" and 
          2: "p ⟶ q" and 
          3: "p ⟶ (q ⟶ r)" 
  shows "r"
proof -
  have 4: "q" using 2 1 by (rule mp)
  have 5: "q ⟶ r" using 3 1 by (rule mp)
  show 6: "r" using 5 4 by (rule mp)
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_4_2:
  assumes "p"
          "p ⟶ q"
          "p ⟶ (q ⟶ r)" 
  shows "r"
proof -
  have "q" using assms(2,1) .. 
  have "q ⟶ r" using assms(3,1) ..
  then show "r" using q ..
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_4_3:
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
  by simp

section Regla derivada del modus tollens

text Para ajustarnos al tema de LI vamos a introducir la regla del 
  modus tollens
  · mt: F  G; ¬G  ¬F 
  aunque, de momento, sin detallar su demostración.

lemma mt: "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F"
  by simp

subsection Ejemplo 5

text Ejemplo 5 (p. 7). Demostrar
     p  (q  r), p, ¬r  ¬q 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_5: 
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule mt)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_5_1:
  assumes 1: "p ⟶ (q ⟶ r)" and 
          2: "p" and 
          3: "¬r" 
  shows "¬q"
proof -
  have 4: "q ⟶ r" using 1 2 by (rule mp)
  show "¬q" using 4 3 by (rule mt)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_5_2:
  assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
          "p"
          "¬r" 
  shows   "¬q"
proof -
  have "q ⟶ r" using assms(1,2) ..
  then show "¬q" using assms(3) by (rule mt)
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_5_3:
  assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
          "p"
          "¬r" 
  shows   "¬q"
  using assms
  by simp

lemma ejemplo_5_4: 
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
  by simp

subsection Ejemplo 6

text Ejemplo 6. (p. 7) Demostrar 
     ¬p  q, ¬q  p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_6: 
  "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
  apply (drule mt)
   apply assumption
  apply (erule notnotD)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_6_1:
  assumes 1: "¬p ⟶ q" and 
          2: "¬q" 
  shows "p"
proof -
  have 3: "¬¬p" using 1 2 by (rule mt)
  show "p" using 3 by (rule notnotD)
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_6_2:
  assumes "¬p ⟶ q"
          "¬q" 
  shows   "p"
proof -
  have "¬¬p" using assms(1,2) by (rule mt)
  then show "p" by (rule notnotD)
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_6_3:
  "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
  by simp

subsection Ejemplo 7

text Ejemplo 7. (p. 7) Demostrar
     p  ¬q, q  ¬p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_7: 
  "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"  
  apply (erule mt)
  apply (erule notnotI)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_7_1:
  assumes 1: "p ⟶ ¬q" and 
          2: "q" 
  shows "¬p"
proof -
  have 3: "¬¬q" using 2 by (rule notnotI)
  show "¬p" using 1 3 by (rule mt)
qed

lemma ejemplo_7_2:
  assumes "p ⟶ ¬q"
          "q" 
  shows   "¬p"
proof -
  have "¬¬q" using assms(2) by (rule notnotI)
  with assms(1) show "¬p" by (rule mt)
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_7_3:
  "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"
  by simp

section Regla de introducción del condicional

text La regla de introducción del condicional es
  · impI: (P  Q)  P  Q 

subsection Ejemplo 8

text Ejemplo 8. (p. 8) Demostrar
     p  q  ¬q  ¬p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_8: 
  "p ⟶ q ⟹ ¬q ⟶ ¬p"
  apply (rule impI)
  apply (erule mt)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_8_1:
  assumes 1: "p ⟶ q" 
  shows "¬q ⟶ ¬p"
proof -
  { assume 2: "¬q"
    have "¬p" using 1 2 by (rule mt) } 
  then show "¬q ⟶ ¬p" by (rule impI)
qed    

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "{ ... }" para representar una caja.

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_8_2:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬q ⟶ ¬p"
proof 
  assume "¬q"
  with assms show "¬p" by (rule mt)
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_8_3:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬q ⟶ ¬p"
  using assms
  by auto

subsection Ejemplo 9

text Ejemplo 9. (p. 9) Demostrar
     ¬q  ¬p  p  ¬¬q 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_9: 
  "¬q ⟶ ¬p ⟹ p ⟶ ¬¬q"  
  apply (rule impI)
  apply (erule mt)
  apply (erule notnotI)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_9_1: 
  assumes 1: "¬q ⟶ ¬p" 
  shows "p ⟶ ¬¬q"   
proof -
  { assume 2: "p"
    have 3: "¬¬p" using 2 by (rule notnotI)
    have "¬¬q" using 1 3 by (rule mt) } 
  then show "p ⟶ ¬¬q" by (rule impI)
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_9_2:
  assumes "¬q ⟶ ¬p" 
  shows    "p ⟶ ¬¬q"   
proof 
  assume "p"
  then have "¬¬p" by (rule notnotI)
  with assms show "¬¬q" by (rule mt)
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_9_3:
  assumes "¬q ⟶ ¬p" 
  shows "p ⟶ ¬¬q"   
  using assms
  by auto 

subsection Ejemplo 10

text Ejemplo 10 (p. 9). Demostrar
      p  p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_10: 
  "p ⟶ p"
  apply (rule impI)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_10_1:
  "p ⟶ p"
proof -
  { assume 1: "p"
    have "p" using 1 by this }
  then show "p ⟶ p" by (rule impI) 
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_10_2:
  "p ⟶ p"
proof (rule impI)
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_10_3:
  "p ⟶ p"
  by simp 

subsection Ejemplo 11

text Ejemplo 11 (p. 10) Demostrar
      (q  r)  ((¬q  ¬p)  (p  r))

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_11:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"  
  apply (rule impI)+  
  apply (erule mp)
  apply (drule mt)
   apply (erule notnotI)
  apply (erule notnotD)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_11_1:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof -
  { assume 1: "q ⟶ r"
    { assume 2: "¬q ⟶ ¬p"
      { assume 3: "p"
        have 4: "¬¬p" using 3 by (rule notnotI)
        have 5: "¬¬q" using 2 4 by (rule mt)
        have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
        have "r" using 1 6 by (rule mp) } 
      then have "p ⟶ r" by (rule impI) } 
    then have "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r" by (rule impI) } 
  then show "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r)" by (rule impI)
qed

 La demostración hacia atrás es
lemma ejemplo_11_2:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof (rule impI)
  assume 1: "q ⟶ r"
  show "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r)"
  proof (rule impI)
    assume 2: "¬q ⟶ ¬p"
    show "p ⟶ r"
    proof (rule impI)
      assume 3: "p"
      have 4: "¬¬p" using 3 by (rule notnotI)
      have 5: "¬¬q" using 2 4 by (rule mt)
      have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
      show "r" using 1 6 by (rule mp)
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_11_3:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof
  assume 1: "q ⟶ r"
  show "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r)"
  proof
    assume 2: "¬q ⟶ ¬p"
    show "p ⟶ r"
    proof
      assume 3: "p"
      have 4: "¬¬p" using 3 ..
      have 5: "¬¬q" using 2 4 by (rule mt)
      have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
      show "r" using 1 6 ..
    qed
  qed
qed

 La demostración sin etiquetas es 
lemma ejemplo_11_4:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof
  assume "q ⟶ r"
  show "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r)"
  proof
    assume "¬q ⟶ ¬p"
    show "p ⟶ r"
    proof
      assume "p"
      then have "¬¬p" ..
      with ‹¬q  ¬p have "¬¬q" by (rule mt)
      then have "q" by (rule notnotD)
      with q  r show "r" ..
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_11_5:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
  by auto

section Reglas de la disyunción

text Las reglas de la introducción de la disyunción son
  · disjI1: P  P  Q
  · disjI2: Q  P  Q
  La regla de elimación de la disyunción es
  · disjE:  P  Q; P  R; Q  R  R  

subsection Ejemplo 12

text Ejemplo 12 (p. 11). Demostrar
     p  q  q  p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_12: 
  "p ∨ q ⟹ q ∨ p"  
  apply (erule disjE)
   apply (erule disjI2)
   apply (erule disjI1)
  done

subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_12_1:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
proof -
  have "p ∨ q" using assms by this
  moreover
  { assume 2: "p"
    have "q ∨ p" using 2 by (rule disjI2) }
  moreover
  { assume 3: "q"
    have "q ∨ p" using 3 by (rule disjI1) }
  ultimately show "q ∨ p" by (rule disjE) 
qed    

text 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "moreover" para separar los bloques y
  · "ultimately" para unir los resultados de los bloques.

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración detallada con reglas implícitas es
lemma ejemplo_12_2:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
proof -
  note p  q
  moreover
  { assume "p"
    then have "q ∨ p" .. }
  moreover
  { assume "q"
    then have "q ∨ p" .. }
  ultimately show "q ∨ p" ..
qed    

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "note" para copiar un hecho.

subsubsection Demostración detallada hacia atrás

lemma ejemplo_12_3:
  assumes 1: "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
using 1
proof (rule disjE)
  { assume 2: "p"
    show "q ∨ p" using 2 by (rule disjI2) }
next
  { assume 3: "q"
    show "q ∨ p" using 3 by (rule disjI1) }
qed    

subsubsection Demostración estructurada hacia atrás

lemma ejemplo_12_4:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
using assms
proof 
  { assume  "p"
    then show "q ∨ p" .. }
next
  { assume "q"
    then show "q ∨ p" .. }
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_12_5:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
  using assms
  by auto

subsection Ejemplo 13

text Ejemplo 13. (p. 12) Demostrar
     q  r  p  q  p  r 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_13: 
  "q ⟶ r ⟹ p ∨ q ⟶ p ∨ r"  
  apply (rule impI)
  apply (erule disjE)
   apply (erule disjI1)
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule disjI2)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_13_1:
  assumes 1: "q ⟶ r"
  shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
proof (rule impI)
  assume 2: "p ∨ q"
  then show "p ∨ r"
  proof (rule disjE)
    { assume 3: "p"
      show "p ∨ r" using 3 by (rule disjI1) }
  next
    { assume 4: "q"
      have 5: "r" using 1 4 by (rule mp)
      show "p ∨ r" using 5 by (rule disjI2) }
  qed
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_13_2:
  assumes "q ⟶ r"
  shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
proof 
  assume "p ∨ q"
  then show "p ∨ r"
  proof 
    { assume "p"
      then show "p ∨ r" .. }
  next
    { assume "q"
      have "r" using assms q ..
      then show "p ∨ r" .. }
  qed
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_13_3:
  assumes "q ⟶ r"
  shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
  using assms
  by auto

section Regla de copia

subsection Ejemplo 14

text Ejemplo 14 (p. 13). Demostrar
      p  (q  p) 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_14: 
  "p ⟶ (q ⟶ p)"  
  apply (rule impI)+
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_14_1:
  "p ⟶ (q ⟶ p)"
proof (rule impI)
  assume 1: "p"
  show "q ⟶ p" 
  proof (rule impI)
    assume "q"
    show "p" using 1 by this
  qed
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_14_2:
  "p ⟶ (q ⟶ p)"
proof 
  assume "p"
  then show "q ⟶ p" ..
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_14_3:
  "p ⟶ (q ⟶ p)"
  by simp 

section Reglas de la negación

text La regla de eliminación de lo falso es
  · FalseE: False  P
  La regla de eliminación de la negación es
  · notE: ⟦¬P; P  R
  La regla de introducción de la negación es
  · notI: (P  False)  ¬P 

subsection Ejemplo 15

text Ejemplo 15 (p. 15). Demostrar
     ¬p  q  p  q 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_15: 
  "¬p ∨ q ⟹ p ⟶ q"  
  apply (rule impI)
  apply (erule disjE)
   apply (erule notE)
   apply assumption+
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_15_1:
  assumes 1: "¬p ∨ q" 
  shows "p ⟶ q"
proof (rule impI)
  assume 2: "p"
  note 1
  then show "q"
  proof (rule disjE)
    { assume 3: "¬p"
      show "q" using 3 2 by (rule notE) }
  next
    { assume 4: "q"
      show "q" using 4 by this}
  qed
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_15_2:
  assumes "¬p ∨ q" 
  shows "p ⟶ q"
proof 
  assume "p"
  note ‹¬p  q
  then show "q"
  proof
    assume "¬p"
    then show "q" using p .. 
  next
    assume "q"
      then show "q" .
  qed
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_15_3:
  assumes "¬p ∨ q" 
  shows "p ⟶ q"
  using assms
  by auto

subsection Ejemplo 16

text Ejemplo 16 (p. 16). Demostrar
     p  q, p  ¬q  ¬p 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_16: 
  "⟦p ⟶ q; p ⟶ ¬q⟧ ⟹ ¬p"  
  apply (rule notI)
  apply (drule mp)+
    apply assumption+
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule notE)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_16_1:
  assumes 1: "p ⟶ q" and 
          2: "p ⟶ ¬q" 
  shows "¬p"    
proof (rule notI)
  assume 3: "p"
  have 4: "q" using 1 3 by (rule mp)
  have 5: "¬q" using 2 3 by (rule mp)
  show False using 5 4 by (rule notE)
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_16_2:
  assumes "p ⟶ q"
          "p ⟶ ¬q" 
  shows "¬p"    
proof 
  assume "p"
  have "q" using assms(1) p ..
  have "¬q" using assms(2) p ..
  then show False using q ..
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_16_3:
  assumes "p ⟶ q"
          "p ⟶ ¬q" 
  shows "¬p"    
  using assms
  by simp 

section Reglas del bicondicional

text La regla de introducción del bicondicional es
  · iffI: P  Q; Q  P  P  Q
  Las reglas de eliminación del bicondicional son
  · iffD1: Q  P; Q  P 
  · iffD2: P  Q; Q  P 

subsection Ejemplo 17

text Ejemplo 17 (p. 17) Demostrar
     (p  q)  (q  p) 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_17_4: 
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"  
  apply (rule iffI)
   apply (rule conjI)
    apply (erule conjunct2)
   apply (erule conjunct1)
    apply (rule conjI)
    apply (erule conjunct2)
  apply (erule conjunct1)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_17_1:
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)" 
proof (rule iffI)
  { assume 1: "p ∧ q"
    have 2: "p" using 1 by (rule conjunct1)
    have 3: "q" using 1 by (rule conjunct2)
    show "q ∧ p" using 3 2 by (rule conjI) }
next
  { assume 4: "q ∧ p"
    have 5: "q" using 4 by (rule conjunct1)
    have 6: "p" using 4 by (rule conjunct2)
    show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_17_2:
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
proof 
  { assume 1: "p ∧ q"
    have "p" using 1 ..
    have "q" using 1 ..
    show "q ∧ p" using q p .. }
next
  { assume 2: "q ∧ p"
    have "q" using 2 ..
    have "p" using 2 ..
    show "p ∧ q" using p q  .. }
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_17_3:
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
  by auto

subsection Ejemplo 18

text Ejemplo 18 (p. 18). Demostrar
     p  q, p  q  p  q 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_18_4: 
  "⟦p ⟷ q; p ∨ q⟧ ⟹ p ∧ q"  
  apply (erule disjE)
   apply (rule conjI)
    apply assumption
   apply (erule iffD1)
   apply assumption
  apply (rule conjI)
   apply (erule iffD2)
   apply assumption+
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_18_1:
  assumes 1: "p ⟷ q" and 
          2: "p ∨ q"  
  shows "p ∧ q"
using 2
proof (rule disjE)
  { assume 3: "p"
    have 4: "q" using 1 3 by (rule iffD1)
    show "p ∧ q" using 3 4 by (rule conjI) }
next
  { assume 5: "q"
    have 6: "p" using 1 5 by (rule iffD2)
    show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_18_2:
  assumes "p ⟷ q"
          "p ∨ q"  
  shows  "p ∧ q"
using assms(2)
proof
  { assume "p"
    with assms(1) have "q" ..
    with p show "p ∧ q" .. }
next
  { assume "q"
    with assms(1) have "p" ..
    then show "p ∧ q" using q .. }
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_18_3:
  assumes "p ⟷ q"
          "p ∨ q"  
  shows "p ∧ q"
  using assms
  by simp 

section Reglas derivadas

subsection Regla del modus tollens

text Ejemplo 19 (p. 20) Demostrar la regla del modus tollens a partir 
  de las reglas básicas.

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_20: 
  "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F"  
  apply (rule notI)
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule notE)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_20_1:
  assumes 1: "F ⟶ G" and 
          2: "¬G" 
  shows "¬F"
proof (rule notI)
  assume 3: "F"
  have 4: "G" using 1 3 by (rule mp)
  show False using 2 4 by (rule notE)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_20_2:
  assumes "F ⟶ G"
          "¬G" 
  shows   "¬F"
proof 
  assume "F"
  with assms(1) have "G" ..
  with assms(2) show False ..
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_20_3:
  assumes "F ⟶ G"
          "¬G" 
  shows "¬F"
  using assms
  by simp 

subsection Regla de la introducción de la doble negación

text Ejemplo 21 (p. 21) Demostrar la regla de introducción de la doble
  negación a partir de las reglas básicas.

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_21: 
  "F ⟹ ¬¬F"  
  apply (rule notI)
  apply (erule notE)
  apply assumption
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_21_1:
  assumes 1: "F" 
  shows "¬¬F"
proof (rule notI)
  assume 2: "¬F"
  show False using 2 1 by (rule notE)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_21_2:
  assumes "F" 
  shows "¬¬F"
proof 
  assume "¬F"
  then show False using assms ..
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_21_3:
  assumes "F" 
  shows "¬¬F"
  using assms
  by simp 

subsection Regla de reducción al absurdo

text La regla de reducción al absurdo en Isabelle se correponde con la
  regla clásica de contradicción 
  · ccontr: (¬P  False)  P 

subsection Ley del tercio excluso

text La ley del tercio excluso es 
  · excluded_middle: ¬P  P 

text Ejemplo 22 (p. 23). Demostrar la ley del tercio excluso a partir de
  las reglas básicas.

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_22:
  "F ∨ ¬F"
  apply (rule ccontr)
  apply (rule_tac P="F" in notE)
   apply (rule notI)
   apply (erule notE)
   apply (erule disjI1)
  apply (rule notnotD)
  apply (rule notI)
  apply (erule notE)
  apply (erule disjI2)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_22_1:
  "F ∨ ¬F"
proof (rule ccontr)
  assume 1: "¬(F ∨ ¬F)"
  then show False
  proof (rule notE)
    show "F ∨ ¬F"
    proof (rule disjI2)
      show "¬F"
      proof (rule notI)
        assume 2: "F"
        then have 3: "F ∨ ¬F" by (rule disjI1)
        show False using 1 3 by (rule notE)
      qed
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_22_2:
  "F ∨ ¬F"
proof (rule ccontr)
  assume "¬(F ∨ ¬F)"
  then show False
  proof (rule notE)
    show "F ∨ ¬F"
    proof (rule disjI2)
      show "¬F"
      proof (rule notI)
        assume "F"
        then have "F ∨ ¬F" ..
        with ‹¬(F  ¬F) show False ..
      qed
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_22_3:
  "F ∨ ¬F"
  by simp 

subsection Ejemplo 23

text Ejemplo 23 (p. 24). Demostrar
     p  q  ¬p  q 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_23: 
  "p ⟶ q ⟹ ¬p ∨ q"
  apply (cut_tac P="p" in excluded_middle)
  apply (erule disjE)
   apply (erule disjI1)
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule disjI2)
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_23_1:
  assumes 1: "p ⟶ q" 
  shows "¬p ∨ q"
proof -
  have "¬p ∨ p" by (rule excluded_middle)
  then show "¬p ∨ q"
  proof (rule disjE)
    { assume "¬p"
      then show "¬p ∨ q" by (rule disjI1) }
  next
    { assume 2: "p"
      have "q" using 1 2 by (rule mp)
      then show "¬p ∨ q" by (rule disjI2) }
  qed
qed    

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_23_2:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬p ∨ q"
proof -
  have "¬p ∨ p" ..
  then show "¬p ∨ q"
  proof 
    { assume "¬p"
      then show "¬p ∨ q" .. }
  next
    { assume "p"
      with assms have "q" ..
      then show "¬p ∨ q" .. }
  qed
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_23_3:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬p ∨ q"
  using assms
  by simp 

section Demostraciones por contradicción

subsection Ejemplo 24

text Ejemplo 24. Demostrar que 
     ¬p, p  q  q 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_24_4: 
  "⟦¬p ; p ∨ q⟧ ⟹ q"  
  apply (erule disjE)
   apply (erule notE)
   apply assumption+
  done

subsubsection Demostración detallada

lemma ejemplo_24_1:
  assumes "¬p"
          "p ∨ q"
  shows   "q"
using p  q
proof (rule disjE)
  assume "p"
  with assms(1) show "q" by contradiction 
next
  assume "q"
  then show "q" by assumption
qed

subsubsection Demostración estructurada

lemma ejemplo_24_2:
  assumes "¬p"
          "p ∨ q"
  shows "q"
using p  q
proof 
  assume "p"
  with assms(1) show "q" ..
next
  assume "q"
  then show "q" .
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_24_3:
  assumes "¬p"
          "p ∨ q"
  shows "q"
  using assms
  by simp 

end