Acciones

Diferencia entre revisiones de «Deducción natural proposicional con Isabelle/HOL»

De Lógica matemática y fundamentos (2018-19)

m
Línea 1: Línea 1:
 
<source lang="isabelle">
 
<source lang="isabelle">
chapter {* Tema 2a: Deducción natural proposicional con Isabelle/HOL *}
+
chapter ‹Tema 2a: Deducción natural proposicional con Isabelle/HOL›
  
 
theory T2a_Deduccion_natural_en_logica_proposicional_con_Isabelle
 
theory T2a_Deduccion_natural_en_logica_proposicional_con_Isabelle
Línea 6: Línea 6:
 
begin
 
begin
  
text {*
+
text ‹En este tema se presentan los ejemplos del tema de deducción  
  En este tema se presentan los ejemplos del tema de deducción natural
+
   natural proposicional siguiendo la presentación de Huth y Ryan en su  
   proposicional siguiendo la presentación de Huth y Ryan en su libro
+
   libro "Logic in Computer Science" http://goo.gl/qsVpY y, más  
   "Logic in Computer Science" http://goo.gl/qsVpY y, más concretamente,
+
  concretamente, a la forma como se explica en la asignatura de
  a la forma como se explica en el tema 2 de la asignatura.
+
  "Lógica informática" (LI) http://goo.gl/AwDiv
 
   
 
   
   La página al lado de cada ejemplo indica la página de las transparencias
+
   La página al lado de cada ejemplo indica la página de las  
   deltema 2 donde se encuentra la demostración. *}
+
   transparencias de LI donde se encuentra la demostración.
  
subsection {* Reglas de la conjunción *}
+
section ‹Reglas de la conjunción›
  
text {*
+
subsection ‹Ejemplo 1›
  Ejemplo 1 (p. 4). Demostrar que
+
 
 +
text ‹Ejemplo 1 (p. 4). Demostrar que
 
     p ∧ q, r ⊢ q ∧ r.
 
     p ∧ q, r ⊢ q ∧ r.
  *}      
+
     
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 32: Línea 35:
 
qed
 
qed
  
text {*
+
text ‹Notas sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Notas sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
 
   · "assumes" para indicar las hipótesis,
 
   · "assumes" para indicar las hipótesis,
 
   · "and" para separar las hipótesis,
 
   · "and" para separar las hipótesis,
Línea 49: Línea 51:
 
   · conjunct1:  P ∧ Q ⟹ P
 
   · conjunct1:  P ∧ Q ⟹ P
 
   · conjunct2:  P ∧ Q ⟹ Q   
 
   · conjunct2:  P ∧ Q ⟹ Q   
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
text {* Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue *}
+
text ‹Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue›
  
 
lemma ejemplo_1_2:
 
lemma ejemplo_1_2:
Línea 62: Línea 66:
 
qed
 
qed
  
text {*
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
+
   · ".." para indicar que se prueba por la regla correspondiente.
   · ".." para indicar que se prueba por la regla correspondiente. *}
 
  
text {* Se pueden eliminar las etiquetas como sigue *}
+
text ‹Se pueden eliminar las etiquetas como sigue›
  
 
lemma ejemplo_1_3:
 
lemma ejemplo_1_3:
Línea 74: Línea 77:
 
proof -
 
proof -
 
   have "q" using assms(1) ..
 
   have "q" using assms(1) ..
   thus "q ∧ r" using assms(2) ..
+
   then show "q ∧ r" using assms(2) ..
 
qed
 
qed
  
text {*
+
text
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
   · "assms(n)" para indicar la hipótesis n y
 
   · "assms(n)" para indicar la hipótesis n y
   · "thus" para demostrar la conclusión usando el hecho anterior.
+
   · "then show" para demostrar la conclusión usando el hecho anterior.
   Además, no es necesario usar and entre las hipótesis. *}
+
   Además, no es necesario usar and entre las hipótesis.
  
text {* Se puede automatizar la demostración como sigue *}
+
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 +
text ‹Se puede automatizar la demostración como sigue›
 
    
 
    
 
lemma ejemplo_1_4:
 
lemma ejemplo_1_4:
Línea 89: Línea 94:
 
           "r"  
 
           "r"  
 
   shows  "q ∧ r"     
 
   shows  "q ∧ r"     
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by auto
  
text {*
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
 
   · "assms" para indicar las hipótesis y
 
   · "assms" para indicar las hipótesis y
   · "by auto" para demostrar la conclusión automáticamente. *}
+
   · "by auto" para demostrar la conclusión automáticamente.
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
  
text {* Se puede automatizar totalmente la demostración como sigue *}
+
text ‹Se puede hacer la demostración por razonamiento hacia atrás,
 +
  como sigue›
  
 
lemma ejemplo_1_5:
 
lemma ejemplo_1_5:
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 
by auto
 
 
text {*
 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
  · "⟦ ... ⟧" para representar las hipótesis,
 
  · ";" para separar las hipótesis y
 
  · "⟹" para separar las hipótesis de la conclusión. *}
 
 
text {* Se puede hacer la demostración por razonamiento hacia atrás,
 
  como sigue *}
 
 
lemma ejemplo_1_6:
 
 
   assumes "p ∧ q"  
 
   assumes "p ∧ q"  
 
       and "r"  
 
       and "r"  
Línea 122: Línea 116:
 
qed
 
qed
  
text {*
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
 
   · "proof (rule r)" para indicar que se hará la demostración con la
 
   · "proof (rule r)" para indicar que se hará la demostración con la
 
     regla r,
 
     regla r,
 
   · "next" para indicar el comienzo de la prueba del siguiente
 
   · "next" para indicar el comienzo de la prueba del siguiente
 
     subobjetivo,
 
     subobjetivo,
   · "this" para indicar el hecho actual. *}
+
   · "this" para indicar el hecho actual.
  
text {* Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue *}
+
subsubsection ‹Demostración estructurada hacia atrás›
  
lemma ejemplo_1_7:
+
text ‹Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue›
 +
 
 +
lemma ejemplo_1_6:
 
   assumes "p ∧ q"  
 
   assumes "p ∧ q"  
 
           "r"  
 
           "r"  
Línea 142: Línea 137:
 
qed
 
qed
  
text {*
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
+
   · "." para indicar por el hecho actual.
   · "." para indicar por el hecho actual. *}
+
 
 +
subsubsection ‹Demostraciones automáticas›
 +
 
 +
lemma ejemplo_1_7:
 +
  assumes "p ∧ q"
 +
          "r"
 +
  shows  "q ∧ r"   
 +
  using assms by simp
 +
 
 +
― ‹Se puede acortar como sigue›
 +
 
 +
― ‹La demostración automática es›
 +
lemma ejemplo_1_8_:
 +
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 +
  by simp
 +
 
 +
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 +
  · "⟦ ... ⟧" para representar las hipótesis,
 +
  · ";" para separar las hipótesis y
 +
  · "⟹" para separar las hipótesis de la conclusión.›
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
― ‹La demostración aplicativa es›
 +
lemma ejemplo_1_9:
 +
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
 +
  apply (rule conjI)
 +
  apply (erule conjunct2)
 +
  apply assumption 
 +
  done
 +
 
 +
text ‹Explicaciones:
 +
  apply (rule conjI)
 +
  + Objetivo:        ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r
 +
  + conjI:            ⟦?P; ?Q⟧ ⟹ ?P ∧ ?Q
 +
  + Unificador de    q ∧ r
 +
    y                ?P ∧ ?Q
 +
    es                ?P/q, ?Q/r
 +
  + Nuevos objetivos: ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q
 +
                      ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ r 
 +
 
 +
  apply (erule conjunct2)
 +
  + Objetivo:        ⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q
 +
  + conjunct2:        ?P ∧ ?Q ⟹ ?Q
 +
  + Unificador de    p ∧ q
 +
    y                ?P ∧ ?Q
 +
    es                ?P/p, ?Q/q
 +
  + Nuevo objetivo:  Nada 
 +
 +
 
 +
section ‹Reglas de la doble negación›
  
subsection {* Reglas de la doble negación *}
+
subsection ‹Reglas de la doble negación›
  
text {*
+
text ‹La regla de eliminación de la doble negación es
  La regla de eliminación de la doble negación es
 
 
   · notnotD: ¬¬ P ⟹ P
 
   · notnotD: ¬¬ P ⟹ P
  
Línea 156: Línea 200:
 
   · notnotI: P ⟹ ¬¬ P
 
   · notnotI: P ⟹ ¬¬ P
 
   aunque, de momento, no detallamos su demostración.
 
   aunque, de momento, no detallamos su demostración.
*}
+
  
 
lemma notnotI [intro!]: "P ⟹ ¬¬ P"
 
lemma notnotI [intro!]: "P ⟹ ¬¬ P"
by auto
+
  by auto
  
text {*
+
subsection ‹Ejemplo 2›
  Ejemplo 2. (p. 5)
+
 
 +
text ‹Ejemplo 2. (p. 5)
 
       p, ¬¬(q ∧ r) ⊢ ¬¬p ∧ r
 
       p, ¬¬(q ∧ r) ⊢ ¬¬p ∧ r
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 178: Línea 225:
 
qed         
 
qed         
  
‹La demostración estructurada es›
+
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 +
 
 +
‹Se puede eliminar etiquetas y reglas›
 
lemma ejemplo_2_2:
 
lemma ejemplo_2_2:
 
   assumes "p"  
 
   assumes "p"  
Línea 184: Línea 233:
 
   shows  "¬¬p ∧ r"
 
   shows  "¬¬p ∧ r"
 
proof -
 
proof -
   have "¬¬p" using assms(1) ..
+
   have "¬¬p" using assms(1) ..
   have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)
+
   have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)
   hence "r" ..
+
   then have "r" ..
   with `¬¬p` show  "¬¬p ∧ r" ..
+
   with ‹¬¬p› show  "¬¬p ∧ r" ..
 
qed         
 
qed         
  
text {*
+
text ‹Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
  · "hence" para indicar que se tiene por el hecho anterior,
 
 
   · `...` para referenciar un hecho y
 
   · `...` para referenciar un hecho y
 
   · "with P show Q" para indicar que con el hecho anterior junto con el
 
   · "with P show Q" para indicar que con el hecho anterior junto con el
     hecho P se demuestra Q. *}
+
     hecho P se demuestra Q.
  
― ‹La demostración automática es›
+
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
lemma ejemplo_2_3:
 
  assumes "p"
 
          "¬¬(q ∧ r)"
 
  shows  "¬¬p ∧ r"
 
using assms
 
by auto
 
  
text {* Se puede demostrar hacia atrás *}
+
text ‹Se puede demostrar hacia atrás›
  
lemma ejemplo_2_4:
+
lemma ejemplo_2_3:
 
   assumes "p"  
 
   assumes "p"  
 
           "¬¬(q ∧ r)"  
 
           "¬¬(q ∧ r)"  
Línea 215: Línea 256:
 
next
 
next
 
   have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)  
 
   have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)  
   thus "r" by (rule conjunct2)
+
   then show "r" by (rule conjunct2)
 
qed  
 
qed  
  
text {* Se puede eliminar las reglas en la demostración anterior, como
+
subsubsection ‹Demostración estructurada hacia atrás›
  sigue: *}
 
  
lemma ejemplo_2_5:
+
text ‹Se puede eliminar las reglas en la demostración anterior, como
 +
  sigue:›
 +
 
 +
lemma ejemplo_2_4:
 
   assumes "p"  
 
   assumes "p"  
 
           "¬¬(q ∧ r)"  
 
           "¬¬(q ∧ r)"  
Línea 229: Línea 272:
 
next
 
next
 
   have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)  
 
   have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)  
   thus "r" ..  
+
   then show "r" ..  
 
qed
 
qed
  
subsection {* Regla de eliminación del condicional *}
+
subsubsection ‹Demostraciones automáticas›
  
text {*
+
― ‹La demostración automática es›
   La regla de eliminación del condicional es la regla del modus ponens
+
lemma ejemplo_2_5:
 +
  assumes "p"
 +
          "¬¬(q ∧ r)"
 +
  shows  "¬¬p ∧ r"
 +
  using assms
 +
  by simp
 +
 
 +
― ‹Se puede simplificar›
 +
lemma ejemplo_2_6:
 +
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
 +
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_2_7:
 +
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
 +
  apply (rule conjI)
 +
  apply (rule notnotI)
 +
  apply assumption
 +
  apply (drule notnotD)
 +
  apply (erule conjunct2)
 +
  done
 +
 
 +
text ‹Explicaciones:
 +
  apply (rule conjI)
 +
  + Objetivo:        ⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r
 +
  + conjI:            ⟦?P; ?Q⟧ ⟹ ?P ∧ ?Q
 +
  + Unificador de    ¬¬p ∧ r
 +
    y                ?P ∧ ?Q
 +
    es                ?P/¬¬p, ?Q/r
 +
  + Nuevos objetivos: ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ ¬ ¬ p
 +
                      ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ r 
 +
 
 +
  apply (rule notnotI)
 +
  + Objetivo:        ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ ¬ ¬ p
 +
  + notnotI:          ?P ⟹ ¬ ¬ ?P
 +
  + Unificador de    ¬ ¬ p
 +
    y                ¬ ¬ ?P
 +
    es                ?P/p
 +
  + Nuevo objetivo:  ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ p 
 +
 
 +
  apply (drule notnotD)
 +
  + Objetivo:        ⟦p; ¬ ¬ (q ∧ r)⟧ ⟹ r
 +
  + notnotD:          ¬ ¬ ?P ⟹ ?P
 +
  + Unificador de    ¬ ¬ (q ∧ r)
 +
    y                ¬ ¬ ?P
 +
    es                ?P/(q ∧ r)
 +
  + Nuevo objetivo:  ⟦p; q ∧ r⟧ ⟹ r 
 +
 
 +
  apply (erule conjunct2)
 +
  + Objetivo:        ⟦p; q ∧ r⟧ ⟹ r
 +
  + conjunct2:        ?P ∧ ?Q ⟹ ?Q
 +
   + Unificador de    q ∧ r
 +
    y                ?P ∧ ?Q
 +
    es                ?P/q, ?Q/r
 +
  + Nuevo objetivo:  Nada 
 +
 +
 
 +
section ‹Regla de eliminación del condicional›
 +
 
 +
text ‹La regla de eliminación del condicional es la regla del modus  
 +
  ponens
 
   · mp: ⟦P ⟶ Q; P⟧ ⟹ Q  
 
   · mp: ⟦P ⟶ Q; P⟧ ⟹ Q  
*}
+
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 3›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 3. (p. 6) Demostrar que
  Ejemplo 3. (p. 6) Demostrar que
 
 
     ¬p ∧ q, ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p ⊢ r ∨ ¬p
 
     ¬p ∧ q, ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p ⊢ r ∨ ¬p
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 252: Línea 359:
 
   show "r ∨ ¬p" using 2 1 by (rule mp)
 
   show "r ∨ ¬p" using 2 1 by (rule mp)
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 262: Línea 371:
 
qed     
 
qed     
  
― ‹La demostración automática es›
+
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
lemma ejemplo_3_3:
+
 
   assumes "¬p ∧ q"
+
lemma ejemplo_3_3:  
          "¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p"
+
   "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
   shows   "r ∨ ¬p"
+
  apply (erule mp)
using assms
+
  apply assumption
by auto
+
  done
 +
 
 +
text ‹Explicaciones:
 +
  apply (erule mp)
 +
  + Objetivo:        ⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p
 +
  + mp:              ⟦?P ⟶ ?Q; ?P⟧ ⟹ ?Q
 +
  + Unificador de    ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p  
 +
    y                ?P ⟶ ?Q
 +
    es                ?P/¬p ∧ q, ?Q/r ∨ ¬p
 +
   + Nuevos objetivos: ¬ p ∧ q ⟹ ¬ p ∧ q 
 +
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 +
lemma ejemplo_3_4:
 +
   "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
 +
  by simp
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 4›
  
text {*
+
text
 
   Ejemplo 4 (p. 6) Demostrar que
 
   Ejemplo 4 (p. 6) Demostrar que
 
     p, p ⟶ q, p ⟶ (q ⟶ r) ⊢ r
 
     p, p ⟶ q, p ⟶ (q ⟶ r) ⊢ r
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 286: Línea 415:
 
   show 6: "r" using 5 4 by (rule mp)
 
   show 6: "r" using 5 4 by (rule mp)
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 296: Línea 427:
 
   have "q" using assms(2,1) ..  
 
   have "q" using assms(2,1) ..  
 
   have "q ⟶ r" using assms(3,1) ..
 
   have "q ⟶ r" using assms(3,1) ..
   thus "r" using `q` ..
+
   then show "r" using ‹q› ..
 
qed
 
qed
  
― ‹La demostración automática es›
+
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 
lemma ejemplo_4_3:
 
lemma ejemplo_4_3:
 
   "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
 
   "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
by auto
+
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption+
 +
  done   
  
subsection {* Regla derivada del modus tollens *}
+
subsubsection ‹Demostración automática›
  
text {*
+
lemma ejemplo_4_4:
   Para ajustarnos al tema de LI vamos a introducir la regla del modus
+
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
   tollens
+
   by simp
 +
 
 +
section ‹Regla derivada del modus tollens›
 +
 
 +
text ‹Para ajustarnos al tema de LI vamos a introducir la regla del  
 +
   modus tollens
 
   · mt: ⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F  
 
   · mt: ⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F  
   aunque, de momento, sin detallar su demostración.
+
   aunque, de momento, sin detallar su demostración.
*}
 
  
 
lemma mt: "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F"
 
lemma mt: "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F"
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 5›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 5 (p. 7). Demostrar
  Ejemplo 5 (p. 7). Demostrar
 
 
     p ⟶ (q ⟶ r), p, ¬r ⊢ ¬q
 
     p ⟶ (q ⟶ r), p, ¬r ⊢ ¬q
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 331: Línea 476:
 
   show "¬q" using 4 3 by (rule mt)
 
   show "¬q" using 4 3 by (rule mt)
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 340: Línea 487:
 
proof -
 
proof -
 
   have "q ⟶ r" using assms(1,2) ..
 
   have "q ⟶ r" using assms(1,2) ..
   thus "¬q" using assms(3) by (rule mt)
+
   then show "¬q" using assms(3) by (rule mt)
 
qed     
 
qed     
  
― ‹La demostración automática es›
+
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 
lemma ejemplo_5_3:
 
lemma ejemplo_5_3:
 
   assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
 
   assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
Línea 349: Línea 497:
 
           "¬r"  
 
           "¬r"  
 
   shows  "¬q"
 
   shows  "¬q"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
lemma ejemplo_5_4:
 +
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
 +
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_5_5:
 +
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (erule mt)
 +
  apply assumption
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 6›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 6. (p. 7) Demostrar  
  Ejemplo 6. (p. 7) Demostrar  
 
 
     ¬p ⟶ q, ¬q ⊢ p
 
     ¬p ⟶ q, ¬q ⊢ p
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 366: Línea 531:
 
   show "p" using 3 by (rule notnotD)
 
   show "p" using 3 by (rule notnotD)
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 374: Línea 541:
 
proof -
 
proof -
 
   have "¬¬p" using assms(1,2) by (rule mt)
 
   have "¬¬p" using assms(1,2) by (rule mt)
   thus "p" by (rule notnotD)
+
   then show "p" by (rule notnotD)
 
qed
 
qed
  
― ‹La demostración automática es›
+
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 
lemma ejemplo_6_3:
 
lemma ejemplo_6_3:
 
   "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
 
   "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
by auto
+
  by simp
  
text {*
+
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
   Ejemplo 7. (p. 7) Demostrar
+
 
 +
lemma ejemplo_6_4:
 +
  "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p" 
 +
  apply (drule mt)
 +
  apply assumption
 +
  apply (erule notnotD)
 +
   done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 7›
 +
 
 +
text ‹Ejemplo 7. (p. 7) Demostrar
 
     p ⟶ ¬q, q ⊢ ¬p
 
     p ⟶ ¬q, q ⊢ ¬p
  *}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 407: Línea 587:
 
qed
 
qed
  
― ‹La demostración estructurada es›
+
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 
lemma ejemplo_7_3:
 
lemma ejemplo_7_3:
 
   "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"
 
   "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_7_4:
 +
  "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p" 
 +
  apply (erule mt)
 +
  apply (erule notnotI)
 +
  done
  
subsection {* Regla de introducción del condicional *}
+
section ‹Regla de introducción del condicional›
  
text {*
+
text ‹La regla de introducción del condicional es
  La regla de introducción del condicional es
 
 
   · impI: (P ⟹ Q) ⟹ P ⟶ Q
 
   · impI: (P ⟹ Q) ⟹ P ⟶ Q
*}
+
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 8›
  
text {*
+
text ‹  Ejemplo 8. (p. 8) Demostrar
  Ejemplo 8. (p. 8) Demostrar
 
 
     p ⟶ q ⊢ ¬q ⟶ ¬p
 
     p ⟶ q ⊢ ¬q ⟶ ¬p
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 431: Línea 622:
 
   { assume 2: "¬q"
 
   { assume 2: "¬q"
 
     have "¬p" using 1 2 by (rule mt) }  
 
     have "¬p" using 1 2 by (rule mt) }  
   thus "¬q ⟶ ¬p" by (rule impI)
+
   then show "¬q ⟶ ¬p" by (rule impI)
 
qed     
 
qed     
  
text {*
+
text
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
   · "{ ... }" para representar una caja. *}
+
   · "{ ... }" para representar una caja.
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 447: Línea 640:
 
qed     
 
qed     
  
― ‹La demostración automática es›
+
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 
lemma ejemplo_8_3:
 
lemma ejemplo_8_3:
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   shows "¬q ⟶ ¬p"
 
   shows "¬q ⟶ ¬p"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by auto
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 +
lemma ejemplo_8_4:
 +
  "p ⟶ q ⟹ ¬q ⟶ ¬p"
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply (erule mt)
 +
  apply assumption
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 9›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 9. (p. 9) Demostrar
  Ejemplo 9. (p. 9) Demostrar
 
 
     ¬q ⟶ ¬p ⊢ p ⟶ ¬¬q
 
     ¬q ⟶ ¬p ⊢ p ⟶ ¬¬q
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 467: Línea 673:
 
     have 3: "¬¬p" using 2 by (rule notnotI)
 
     have 3: "¬¬p" using 2 by (rule notnotI)
 
     have "¬¬q" using 1 3 by (rule mt) }  
 
     have "¬¬q" using 1 3 by (rule mt) }  
   thus "p ⟶ ¬¬q" by (rule impI)
+
   then show "p ⟶ ¬¬q" by (rule impI)
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 476: Línea 684:
 
proof  
 
proof  
 
   assume "p"
 
   assume "p"
   hence "¬¬p" by (rule notnotI)
+
   then have "¬¬p" by (rule notnotI)
 
   with assms show "¬¬q" by (rule mt)
 
   with assms show "¬¬q" by (rule mt)
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 484: Línea 694:
 
   assumes "¬q ⟶ ¬p"  
 
   assumes "¬q ⟶ ¬p"  
 
   shows "p ⟶ ¬¬q"   
 
   shows "p ⟶ ¬¬q"   
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by auto  
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_9_4:
 +
  "¬q ⟶ ¬p ⟹ p ⟶ ¬¬q" 
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply (erule mt)
 +
  apply (rule notnotI)
 +
  apply assumption
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 10›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 10 (p. 9). Demostrar
  Ejemplo 10 (p. 9). Demostrar
 
 
     ⊢ p ⟶ p
 
     ⊢ p ⟶ p
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 498: Línea 721:
 
   { assume 1: "p"
 
   { assume 1: "p"
 
     have "p" using 1 by this }
 
     have "p" using 1 by this }
   thus "p ⟶ p" by (rule impI)  
+
   then show "p ⟶ p" by (rule impI)  
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 506: Línea 731:
 
proof (rule impI)
 
proof (rule impI)
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
 
lemma ejemplo_10_3:
 
lemma ejemplo_10_3:
 
   "p ⟶ p"
 
   "p ⟶ p"
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_10_4:
 +
  "p ⟶ p"
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply assumption
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 11›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 11 (p. 10) Demostrar
  Ejemplo 11 (p. 10) Demostrar
 
 
     ⊢ (q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))
 
     ⊢ (q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 528: Línea 766:
 
         have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
 
         have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
 
         have "r" using 1 6 by (rule mp) }  
 
         have "r" using 1 6 by (rule mp) }  
       hence "p ⟶ r" by (rule impI) }  
+
       then have "p ⟶ r" by (rule impI) }  
     hence "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r" by (rule impI) }  
+
     then have "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r" by (rule impI) }  
   thus "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r)" by (rule impI)
+
   then show "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r)" by (rule impI)
 
qed
 
qed
  
Línea 551: Línea 789:
 
   qed
 
   qed
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración hacia atrás con reglas implícitas es›
 
― ‹La demostración hacia atrás con reglas implícitas es›
Línea 582: Línea 822:
 
     proof
 
     proof
 
       assume "p"
 
       assume "p"
       hence "¬¬p" ..
+
       then have "¬¬p" ..
       with `¬q ¬p` have "¬¬q" by (rule mt)
+
       with ‹¬q ¬p› have "¬¬q" by (rule mt)
       hence "q" by (rule notnotD)
+
       then have "q" by (rule notnotD)
       with `q r` show "r" ..
+
       with ‹q r› show "r" ..
 
     qed
 
     qed
 
   qed
 
   qed
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
 
lemma ejemplo_11_5:
 
lemma ejemplo_11_5:
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
 
   "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
by auto
+
  by auto
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_11_6:
 +
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))" 
 +
  apply (rule impI)+ 
 +
  apply (erule mp)
 +
  apply (drule mt)
 +
  apply (rule notnotI)
 +
  apply assumption
 +
  apply (rule notnotD)
 +
  apply assumption
 +
  done
  
subsection {* Reglas de la disyunción *}
+
section ‹Reglas de la disyunción›
  
text {*
+
text
 
   Las reglas de la introducción de la disyunción son
 
   Las reglas de la introducción de la disyunción son
 
   · disjI1: P ⟹ P ∨ Q
 
   · disjI1: P ⟹ P ∨ Q
Línea 603: Línea 858:
 
   La regla de elimación de la disyunción es
 
   La regla de elimación de la disyunción es
 
   · disjE:  ⟦P ∨ Q; P ⟹ R; Q ⟹ R⟧ ⟹ R  
 
   · disjE:  ⟦P ∨ Q; P ⟹ R; Q ⟹ R⟧ ⟹ R  
*}
+
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 12›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 12 (p. 11). Demostrar
  Ejemplo 12 (p. 11). Demostrar
 
 
     p ∨ q ⊢ q ∨ p
 
     p ∨ q ⊢ q ∨ p
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 625: Línea 883:
 
qed     
 
qed     
  
text {*
+
text
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
   · "moreover" para separar los bloques y
 
   · "moreover" para separar los bloques y
   · "ultimately" para unir los resultados de los bloques. *}
+
   · "ultimately" para unir los resultados de los bloques.
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 +
 
 
― ‹La demostración detallada con reglas implícitas es›
 
― ‹La demostración detallada con reglas implícitas es›
 
lemma ejemplo_12_2:
 
lemma ejemplo_12_2:
Línea 635: Línea 895:
 
   shows "q ∨ p"
 
   shows "q ∨ p"
 
proof -
 
proof -
   note `p q`
+
   note ‹p q›
 
   moreover
 
   moreover
 
   { assume "p"
 
   { assume "p"
     hence "q ∨ p" .. }
+
     then have "q ∨ p" .. }
 
   moreover
 
   moreover
 
   { assume "q"
 
   { assume "q"
     hence "q ∨ p" .. }
+
     then have "q ∨ p" .. }
 
   ultimately show "q ∨ p" ..
 
   ultimately show "q ∨ p" ..
 
qed     
 
qed     
  
text {*
+
text
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
 
   Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
   · "note" para copiar un hecho. *}
+
   · "note" para copiar un hecho.
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada hacia atrás›
  
 
― ‹La demostración hacia atrás es›
 
― ‹La demostración hacia atrás es›
Línea 661: Línea 923:
 
     show "q ∨ p" using 3 by (rule disjI1) }
 
     show "q ∨ p" using 3 by (rule disjI1) }
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada hacia atrás›
  
 
― ‹La demostración hacia atrás con reglas implícitas es›
 
― ‹La demostración hacia atrás con reglas implícitas es›
Línea 669: Línea 933:
 
proof  
 
proof  
 
   { assume  "p"
 
   { assume  "p"
     thus "q ∨ p" .. }
+
     then show "q ∨ p" .. }
 
next
 
next
 
   { assume "q"
 
   { assume "q"
     thus "q ∨ p" .. }
+
     then show "q ∨ p" .. }
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 679: Línea 945:
 
   assumes "p ∨ q"  
 
   assumes "p ∨ q"  
 
   shows "q ∨ p"
 
   shows "q ∨ p"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by auto
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_12_6:
 +
  "p ∨ q ⟹ q ∨ p" 
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (rule disjI2)
 +
  prefer 2
 +
  apply (rule disjI1)
 +
  apply assumption+
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 13›
  
text {*
+
text
 
   Ejemplo 13. (p. 12) Demostrar
 
   Ejemplo 13. (p. 12) Demostrar
 
     q ⟶ r ⊢ p ∨ q ⟶ p ∨ r
 
     q ⟶ r ⊢ p ∨ q ⟶ p ∨ r
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›  
 
― ‹La demostración detallada es›  
Línea 693: Línea 974:
 
proof (rule impI)
 
proof (rule impI)
 
   assume 2: "p ∨ q"
 
   assume 2: "p ∨ q"
   thus "p ∨ r"
+
   then show "p ∨ r"
 
   proof (rule disjE)
 
   proof (rule disjE)
 
     { assume 3: "p"
 
     { assume 3: "p"
Línea 703: Línea 984:
 
   qed
 
   qed
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›  
 
― ‹La demostración estructurada es›  
Línea 710: Línea 993:
 
proof  
 
proof  
 
   assume "p ∨ q"
 
   assume "p ∨ q"
   thus "p ∨ r"
+
   then show "p ∨ r"
 
   proof  
 
   proof  
 
     { assume "p"
 
     { assume "p"
       thus "p ∨ r" .. }
+
       then show "p ∨ r" .. }
 
   next
 
   next
 
     { assume "q"
 
     { assume "q"
       have "r" using assms `q` ..
+
       have "r" using assms ‹q› ..
       thus "p ∨ r" .. }
+
       then show "p ∨ r" .. }
 
   qed
 
   qed
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›  
 
― ‹La demostración automática es›  
Línea 725: Línea 1010:
 
   assumes "q ⟶ r"
 
   assumes "q ⟶ r"
 
   shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
 
   shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by auto
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_13_4:
 +
  "q ⟶ r ⟹ p ∨ q ⟶ p ∨ r" 
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (rule disjI1)
 +
  prefer 2
 +
  apply (drule mp)
 +
  prefer 2
 +
    apply (rule disjI2)
 +
    apply assumption+
 +
  done
 +
 
 +
section ‹Regla de copia›
  
subsection {* Regla de copia *}
+
subsection ‹Ejemplo 14›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 14 (p. 13). Demostrar
  Ejemplo 14 (p. 13). Demostrar
 
 
     ⊢ p ⟶ (q ⟶ p)
 
     ⊢ p ⟶ (q ⟶ p)
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 746: Línea 1048:
 
   qed
 
   qed
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 752: Línea 1056:
 
proof  
 
proof  
 
   assume "p"
 
   assume "p"
   thus "q ⟶ p" ..
+
   then show "q ⟶ p" ..
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
 
lemma ejemplo_14_3:
 
lemma ejemplo_14_3:
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
 
   "p ⟶ (q ⟶ p)"
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
  
subsection {* Reglas de la negación *}
+
lemma ejemplo_14_4:
 +
  "p ⟶ (q ⟶ p)" 
 +
  apply (rule impI)+
 +
  apply assumption
 +
  done
  
text {*
+
section ‹Reglas de la negación›
  La regla de eliminación de lo falso es
+
 
 +
text ‹La regla de eliminación de lo falso es
 
   · FalseE: False ⟹ P
 
   · FalseE: False ⟹ P
 
   La regla de eliminación de la negación es
 
   La regla de eliminación de la negación es
Línea 769: Línea 1082:
 
   La regla de introducción de la negación es
 
   La regla de introducción de la negación es
 
   · notI: (P ⟹ False) ⟹ ¬P
 
   · notI: (P ⟹ False) ⟹ ¬P
*}
+
  
text {*
+
subsection ‹Ejemplo 15›
  Ejemplo 15 (p. 15). Demostrar
+
 
 +
text ‹Ejemplo 15 (p. 15). Demostrar
 
     ¬p ∨ q ⊢ p ⟶ q
 
     ¬p ∨ q ⊢ p ⟶ q
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 783: Línea 1099:
 
   assume 2: "p"
 
   assume 2: "p"
 
   note 1
 
   note 1
   thus "q"
+
   then show "q"
 
   proof (rule disjE)
 
   proof (rule disjE)
 
     { assume 3: "¬p"
 
     { assume 3: "¬p"
Línea 792: Línea 1108:
 
   qed
 
   qed
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 799: Línea 1117:
 
proof  
 
proof  
 
   assume "p"
 
   assume "p"
   note `¬p q`
+
   note ‹¬p q›
   thus "q"
+
   then show "q"
 
   proof
 
   proof
 
     assume "¬p"
 
     assume "¬p"
     thus "q" using `p` ..  
+
     then show "q" using ‹p› ..  
 
   next
 
   next
 
     assume "q"
 
     assume "q"
       thus "q" .
+
       then show "q" .
 
   qed
 
   qed
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 814: Línea 1134:
 
   assumes "¬p ∨ q"  
 
   assumes "¬p ∨ q"  
 
   shows "p ⟶ q"
 
   shows "p ⟶ q"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by auto
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_15_4:
 +
  "¬p ∨ q ⟹ p ⟶ q" 
 +
  apply (rule impI)
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption+
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 16›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 16 (p. 16). Demostrar
  Ejemplo 16 (p. 16). Demostrar
 
 
     p ⟶ q, p ⟶ ¬q ⊢ ¬p
 
     p ⟶ q, p ⟶ ¬q ⊢ ¬p
*}
+
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 833: Línea 1165:
 
   show False using 5 4 by (rule notE)
 
   show False using 5 4 by (rule notE)
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 841: Línea 1175:
 
proof  
 
proof  
 
   assume "p"
 
   assume "p"
   have "q" using assms(1) `p` ..
+
   have "q" using assms(1) ‹p› ..
   have "¬q" using assms(2) `p` ..
+
   have "¬q" using assms(2) ‹p› ..
   thus False using `q` ..
+
   then show False using ‹q› ..
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 851: Línea 1187:
 
           "p ⟶ ¬q"  
 
           "p ⟶ ¬q"  
 
   shows "¬p"     
 
   shows "¬p"     
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_16_4:
 +
  "⟦p ⟶ q; p ⟶ ¬q⟧ ⟹ ¬p" 
 +
  apply (rule notI)
 +
  apply (drule mp)+
 +
    apply assumption+
 +
  apply (drule mp)
 +
    prefer 2
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption+
 +
  done
  
subsection {* Reglas del bicondicional *}
+
section ‹Reglas del bicondicional›
  
text {*
+
text ‹La regla de introducción del bicondicional es
  La regla de introducción del bicondicional es
 
 
   · iffI: ⟦P ⟹ Q; Q ⟹ P⟧ ⟹ P ⟷ Q
 
   · iffI: ⟦P ⟹ Q; Q ⟹ P⟧ ⟹ P ⟷ Q
 
   Las reglas de eliminación del bicondicional son
 
   Las reglas de eliminación del bicondicional son
 
   · iffD1: ⟦Q ⟷ P; Q⟧ ⟹ P  
 
   · iffD1: ⟦Q ⟷ P; Q⟧ ⟹ P  
 
   · iffD2: ⟦P ⟷ Q; Q⟧ ⟹ P
 
   · iffD2: ⟦P ⟷ Q; Q⟧ ⟹ P
*}
+
  
text {*
+
subsection ‹Ejemplo 17›
  Ejemplo 17 (p. 17) Demostrar
+
 
 +
text ‹Ejemplo 17 (p. 17) Demostrar
 
     (p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)
 
     (p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 883: Línea 1234:
 
     show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
 
     show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 891: Línea 1244:
 
     have "p" using 1 ..
 
     have "p" using 1 ..
 
     have "q" using 1 ..
 
     have "q" using 1 ..
     show "q ∧ p" using `q` `p` .. }
+
     show "q ∧ p" using ‹q› ‹p› .. }
 
next
 
next
 
   { assume 2: "q ∧ p"
 
   { assume 2: "q ∧ p"
 
     have "q" using 2 ..
 
     have "q" using 2 ..
 
     have "p" using 2 ..
 
     have "p" using 2 ..
     show "p ∧ q" using `p` `q` .. }
+
     show "p ∧ q" using ‹p› ‹q› .. }
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
 
lemma ejemplo_17_3:
 
lemma ejemplo_17_3:
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
 
   "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
by auto
+
  by auto
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_17_4:
 +
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)" 
 +
  apply (rule iffI)
 +
  apply (rule conjI)
 +
    apply (erule conjunct2)
 +
  apply (erule conjunct1)
 +
    apply (rule conjI)
 +
    apply (erule conjunct2)
 +
  apply (erule conjunct1)
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 18›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 18 (p. 18). Demostrar
  Ejemplo 18 (p. 18). Demostrar
 
 
     p ⟷ q, p ∨ q ⊢ p ∧ q
 
     p ⟷ q, p ∨ q ⊢ p ∧ q
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 924: Línea 1295:
 
     show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
 
     show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 934: Línea 1307:
 
   { assume "p"
 
   { assume "p"
 
     with assms(1) have "q" ..
 
     with assms(1) have "q" ..
     with `p` show "p ∧ q" .. }
+
     with ‹p› show "p ∧ q" .. }
 
next
 
next
 
   { assume "q"
 
   { assume "q"
 
     with assms(1) have "p" ..
 
     with assms(1) have "p" ..
     thus "p ∧ q" using `q` .. }
+
     then show "p ∧ q" using ‹q› .. }
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 946: Línea 1321:
 
           "p ∨ q"   
 
           "p ∨ q"   
 
   shows "p ∧ q"
 
   shows "p ∧ q"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_18_4:
 +
  "⟦p ⟷ q; p ∨ q⟧ ⟹ p ∧ q" 
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (rule conjI)
 +
    apply assumption
 +
    apply (erule iffD1)
 +
    apply assumption
 +
    apply (rule conjI)
 +
    apply (erule iffD2)
 +
  apply assumption+
 +
  done
 +
 
 +
section ‹Reglas derivadas›
  
subsection {* Reglas derivadas *}
+
subsection ‹Regla del modus tollens›
  
subsubsection {* Regla del modus tollens *}
+
text ‹Ejemplo 19 (p. 20) Demostrar la regla del modus tollens a partir
 +
  de las reglas básicas.›
  
text {*
+
subsubsection ‹Demostración detallada›
  Ejemplo 19 (p. 20) Demostrar la regla del modus tollens a partir de
 
  las reglas básicas.
 
*}
 
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 968: Línea 1357:
 
   show False using 2 4 by (rule notE)
 
   show False using 2 4 by (rule notE)
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 979: Línea 1370:
 
   with assms(2) show False ..
 
   with assms(2) show False ..
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 985: Línea 1378:
 
           "¬G"  
 
           "¬G"  
 
   shows "¬F"
 
   shows "¬F"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_20_4:
 +
  "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F" 
 +
  apply (rule notI)
 +
  apply (drule mp)
 +
  apply assumption
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption
 +
  done
 +
 
 +
subsection ‹Regla de la introducción de la doble negación›
  
subsubsection {* Regla de la introducción de la doble negación *}
+
text ‹Ejemplo 21 (p. 21) Demostrar la regla de introducción de la doble
 +
  negación a partir de las reglas básicas.›
  
text {*
+
subsubsection ‹Demostración detallada›
  Ejemplo 21 (p. 21) Demostrar la regla de introducción de la doble
 
  negación a partir de las reglas básicas.
 
*}
 
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 1003: Línea 1407:
 
   show False using 2 1 by (rule notE)
 
   show False using 2 1 by (rule notE)
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 1010: Línea 1416:
 
proof  
 
proof  
 
   assume "¬F"
 
   assume "¬F"
   thus False using assms ..
+
   then show False using assms ..
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 1017: Línea 1425:
 
   assumes "F"  
 
   assumes "F"  
 
   shows "¬¬F"
 
   shows "¬¬F"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_21_4:
 +
  "F ⟹ ¬¬F" 
 +
  apply (rule notI)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption
 +
  done
  
subsubsection {* Regla de reducción al absurdo *}
+
subsection ‹Regla de reducción al absurdo›
  
text {*
+
text ‹La regla de reducción al absurdo en Isabelle se correponde con la
  La regla de reducción al absurdo en Isabelle se correponde con la
 
 
   regla clásica de contradicción  
 
   regla clásica de contradicción  
 
   · ccontr: (¬P ⟹ False) ⟹ P
 
   · ccontr: (¬P ⟹ False) ⟹ P
*}
+
  
subsubsection {* Ley del tercio excluso *}
+
subsection ‹Ley del tercio excluso›
  
text {*
+
text ‹La ley del tercio excluso es  
  La ley del tercio excluso es  
 
 
   · excluded_middle: ¬P ∨ P
 
   · excluded_middle: ¬P ∨ P
*}
+
 +
 
 +
text ‹Ejemplo 22 (p. 23). Demostrar la ley del tercio excluso a partir de
 +
  las reglas básicas.›
  
text {*
+
subsubsection ‹Demostración detallada›
  Ejemplo 22 (p. 23). Demostrar la ley del tercio excluso a partir de
 
  las reglas básicas. 
 
*}
 
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 1045: Línea 1460:
 
proof (rule ccontr)
 
proof (rule ccontr)
 
   assume 1: "¬(F ∨ ¬F)"
 
   assume 1: "¬(F ∨ ¬F)"
   thus False
+
   then show False
 
   proof (rule notE)
 
   proof (rule notE)
 
     show "F ∨ ¬F"
 
     show "F ∨ ¬F"
Línea 1052: Línea 1467:
 
       proof (rule notI)
 
       proof (rule notI)
 
         assume 2: "F"
 
         assume 2: "F"
         hence 3: "F ∨ ¬F" by (rule disjI1)
+
         then have 3: "F ∨ ¬F" by (rule disjI1)
 
         show False using 1 3 by (rule notE)
 
         show False using 1 3 by (rule notE)
 
       qed
 
       qed
Línea 1058: Línea 1473:
 
   qed
 
   qed
 
qed
 
qed
   
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
 +
 
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
lemma ejemplo_22_2:
 
lemma ejemplo_22_2:
Línea 1064: Línea 1481:
 
proof (rule ccontr)
 
proof (rule ccontr)
 
   assume "¬(F ∨ ¬F)"
 
   assume "¬(F ∨ ¬F)"
   thus False
+
   then show False
 
   proof (rule notE)
 
   proof (rule notE)
 
     show "F ∨ ¬F"
 
     show "F ∨ ¬F"
Línea 1071: Línea 1488:
 
       proof (rule notI)
 
       proof (rule notI)
 
         assume "F"
 
         assume "F"
         hence "F ∨ ¬F" ..
+
         then have "F ∨ ¬F" ..
         with (F ∨ ¬F)`show False ..
+
         with ‹¬(F ∨ ¬F)›show False ..
 
       qed
 
       qed
 
     qed
 
     qed
 
   qed
 
   qed
 
qed
 
qed
   
+
 
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
 +
 
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
 
lemma ejemplo_22_3:
 
lemma ejemplo_22_3:
 
   "F ∨ ¬F"
 
   "F ∨ ¬F"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsection ‹Ejemplo 23›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 23 (p. 24). Demostrar
  Ejemplo 23 (p. 24). Demostrar
 
 
     p ⟶ q ⊢ ¬p ∨ q
 
     p ⟶ q ⊢ ¬p ∨ q
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 1095: Línea 1517:
 
proof -
 
proof -
 
   have "¬p ∨ p" by (rule excluded_middle)
 
   have "¬p ∨ p" by (rule excluded_middle)
   thus "¬p ∨ q"
+
   then show "¬p ∨ q"
 
   proof (rule disjE)
 
   proof (rule disjE)
 
     { assume "¬p"
 
     { assume "¬p"
       thus "¬p ∨ q" by (rule disjI1) }
+
       then show "¬p ∨ q" by (rule disjI1) }
 
   next
 
   next
 
     { assume 2: "p"
 
     { assume 2: "p"
 
       have "q" using 1 2 by (rule mp)
 
       have "q" using 1 2 by (rule mp)
       thus "¬p ∨ q" by (rule disjI2) }
+
       then show "¬p ∨ q" by (rule disjI2) }
 
   qed
 
   qed
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 1112: Línea 1536:
 
proof -
 
proof -
 
   have "¬p ∨ p" ..
 
   have "¬p ∨ p" ..
   thus "¬p ∨ q"
+
   then show "¬p ∨ q"
 
   proof  
 
   proof  
 
     { assume "¬p"
 
     { assume "¬p"
       thus "¬p ∨ q" .. }
+
       then show "¬p ∨ q" .. }
 
   next
 
   next
 
     { assume "p"
 
     { assume "p"
 
       with assms have "q" ..
 
       with assms have "q" ..
       thus "¬p ∨ q" .. }
+
       then show "¬p ∨ q" .. }
 
   qed
 
   qed
 
qed     
 
qed     
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 1127: Línea 1553:
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   assumes "p ⟶ q"  
 
   shows "¬p ∨ q"
 
   shows "¬p ∨ q"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_23_4:
 +
  "p ⟶ q ⟹ ¬p ∨ q"
 +
  apply (cut_tac P="p" in excluded_middle)
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (rule disjI1)
 +
  prefer 2
 +
  apply (drule mp)
 +
    prefer 2
 +
    apply (rule disjI2)
 +
    apply assumption+
 +
  done
 +
 
 +
section ‹Demostraciones por contradicción›
  
subsection {* Demostraciones por contradicción *}
+
subsection ‹Ejemplo 24›
  
text {*
+
text ‹Ejemplo 24. Demostrar que  
  Ejemplo 24. Demostrar que  
 
 
     ¬p, p ∨ q ⊢ q
 
     ¬p, p ∨ q ⊢ q
*}
+
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración detallada›
  
 
― ‹La demostración detallada es›
 
― ‹La demostración detallada es›
Línea 1142: Línea 1585:
 
           "p ∨ q"
 
           "p ∨ q"
 
   shows  "q"
 
   shows  "q"
using `p q`
+
using ‹p q›
 
proof (rule disjE)
 
proof (rule disjE)
 
   assume "p"
 
   assume "p"
Línea 1148: Línea 1591:
 
next
 
next
 
   assume "q"
 
   assume "q"
   thus "q" by assumption
+
   then show "q" by assumption
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración estructurada›
  
 
― ‹La demostración estructurada es›
 
― ‹La demostración estructurada es›
Línea 1156: Línea 1601:
 
           "p ∨ q"
 
           "p ∨ q"
 
   shows "q"
 
   shows "q"
using `p q`
+
using ‹p q›
 
proof  
 
proof  
 
   assume "p"
 
   assume "p"
Línea 1162: Línea 1607:
 
next
 
next
 
   assume "q"
 
   assume "q"
   thus "q" .
+
   then show "q" .
 
qed
 
qed
 +
 +
subsubsection ‹Demostración automática›
  
 
― ‹La demostración automática es›
 
― ‹La demostración automática es›
Línea 1170: Línea 1617:
 
           "p ∨ q"
 
           "p ∨ q"
 
   shows "q"
 
   shows "q"
using assms
+
  using assms
by auto
+
  by simp
 +
 
 +
subsubsection ‹Demostración aplicativa›
 +
 
 +
lemma ejemplo_24_4:
 +
  "⟦¬p ; p ∨ q⟧ ⟹ q" 
 +
  apply (erule disjE)
 +
  apply (erule notE)
 +
  apply assumption+
 +
  done
  
 
end
 
end
 
</source>
 
</source>

Revisión del 22:02 7 feb 2020

chapter Tema 2a: Deducción natural proposicional con Isabelle/HOL

theory T2a_Deduccion_natural_en_logica_proposicional_con_Isabelle
imports Main 
begin

text En este tema se presentan los ejemplos del tema de deducción 
  natural proposicional siguiendo la presentación de Huth y Ryan en su 
  libro "Logic in Computer Science" http://goo.gl/qsVpY y, más 
  concretamente, a la forma como se explica en la asignatura de 
  "Lógica informática" (LI) http://goo.gl/AwDiv
 
  La página al lado de cada ejemplo indica la página de las 
  transparencias de LI donde se encuentra la demostración.

section Reglas de la conjunción

subsection Ejemplo 1

text Ejemplo 1 (p. 4). Demostrar que
     p  q, r  q  r.
     

subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_1_1:
  assumes 1: "p ∧ q" and
          2: "r" 
  shows "q ∧ r"     
proof -
  have 3: "q" using 1 by (rule conjunct2)
  show 4: "q ∧ r" using 3 2 by (rule conjI)
qed

text Notas sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "assumes" para indicar las hipótesis,
  · "and" para separar las hipótesis,
  · "shows" para indicar la conclusión,
  · "proof" para iniciar la prueba,
  · "qed" para terminar la pruebas,
  · "-" (después de "proof") para no usar el método por defecto,
  · "have" para establecer un paso,
  · "using" para usar hechos en un paso,
  · "by (rule ..)" para indicar la regla con la que se peueba un hecho,
  · "show" para establecer la conclusión.

  Notas sobre la lógica: Las reglas de la conjunción son
  · conjI:      P; Q  P  Q
  · conjunct1:  P  Q  P
  · conjunct2:  P  Q  Q  


subsubsection Demostración estructurada

text Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue

lemma ejemplo_1_2:
  assumes 1: "p ∧ q" and 
          2: "r" 
  shows "q ∧ r"     
proof -
  have 3: "q" using 1 .. 
  show 4: "q ∧ r" using 3 2 ..
qed

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · ".." para indicar que se prueba por la regla correspondiente.

text Se pueden eliminar las etiquetas como sigue

lemma ejemplo_1_3:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
proof -
  have "q" using assms(1) ..
  then show "q ∧ r" using assms(2) ..
qed

text 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "assms(n)" para indicar la hipótesis n y
  · "then show" para demostrar la conclusión usando el hecho anterior.
  Además, no es necesario usar and entre las hipótesis.

subsubsection Demostración automática

text Se puede automatizar la demostración como sigue
  
lemma ejemplo_1_4:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
  using assms
  by auto

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "assms" para indicar las hipótesis y
  · "by auto" para demostrar la conclusión automáticamente.

subsubsection Demostración detallada hacia atrás

text Se puede hacer la demostración por razonamiento hacia atrás,
  como sigue

lemma ejemplo_1_5:
  assumes "p ∧ q" 
      and "r" 
  shows   "q ∧ r"     
proof (rule conjI)
  show "q" using assms(1) by (rule conjunct2)
next
  show "r" using assms(2) by this
qed

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "proof (rule r)" para indicar que se hará la demostración con la
    regla r,
  · "next" para indicar el comienzo de la prueba del siguiente
    subobjetivo,
  · "this" para indicar el hecho actual.

subsubsection Demostración estructurada hacia atrás

text Se pueden dejar implícitas las reglas como sigue

lemma ejemplo_1_6:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
proof 
  show "q" using assms(1) ..
next
  show "r" using assms(2) . 
qed

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "." para indicar por el hecho actual.

subsubsection Demostraciones automáticas

lemma ejemplo_1_7:
  assumes "p ∧ q" 
          "r" 
  shows   "q ∧ r"     
  using assms by simp

 Se puede acortar como sigue

 La demostración automática es
lemma ejemplo_1_8_:
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
  by simp

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "⟦ ... ⟧" para representar las hipótesis,
  · ";" para separar las hipótesis y
  · "⟹" para separar las hipótesis de la conclusión.

subsubsection Demostración aplicativa

 La demostración aplicativa es
lemma ejemplo_1_9: 
  "⟦p ∧ q; r⟧ ⟹ q ∧ r"
  apply (rule conjI)
   apply (erule conjunct2)
  apply assumption  
  done 

text Explicaciones:
  apply (rule conjI)
  + Objetivo:         p  q; r  q  r
  + conjI:            ?P; ?Q  ?P  ?Q
  + Unificador de     q  r
    y                 ?P  ?Q
    es                ?P/q, ?Q/r
  + Nuevos objetivos: p  q; r  q
                      p  q; r  r  

  apply (erule conjunct2)
  + Objetivo:         p  q; r  q
  + conjunct2:        ?P  ?Q  ?Q
  + Unificador de     p  q
    y                 ?P  ?Q
    es                ?P/p, ?Q/q
  + Nuevo objetivo:   Nada  


section Reglas de la doble negación

subsection Reglas de la doble negación

text La regla de eliminación de la doble negación es
  · notnotD: ¬¬ P  P

  Para ajustarnos al tema de LI vamos a introducir la siguiente regla de
  introducción de la doble negación
  · notnotI: P  ¬¬ P
  aunque, de momento, no detallamos su demostración.


lemma notnotI [intro!]: "P ⟹ ¬¬ P"
  by auto

subsection Ejemplo 2

text Ejemplo 2. (p. 5)
       p, ¬¬(q  r)  ¬¬p  r


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_2_1:
  assumes 1: "p" and
          2: "¬¬(q ∧ r)" 
  shows      "¬¬p ∧ r"
proof -
  have 3: "¬¬p" using 1 by (rule notnotI)
  have 4: "q ∧ r" using 2 by (rule notnotD)
  have 5: "r" using 4 by (rule conjunct2)
  show 6: "¬¬p ∧ r" using 3 5 by (rule conjI)
qed        

subsubsection Demostración estructurada

 Se puede eliminar etiquetas y reglas
lemma ejemplo_2_2:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
proof -
  have "¬¬p" using assms(1) ..
  have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD)
  then have "r" ..
  with ‹¬¬p show  "¬¬p ∧ r" ..
qed        

text Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · `...` para referenciar un hecho y
  · "with P show Q" para indicar que con el hecho anterior junto con el
    hecho P se demuestra Q.

subsubsection Demostración detallada hacia atrás

text Se puede demostrar hacia atrás

lemma ejemplo_2_3:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
proof  (rule conjI)
  show "¬¬p" using assms(1) by (rule notnotI)
next
  have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD) 
  then show "r" by (rule conjunct2)
qed 

subsubsection Demostración estructurada hacia atrás

text Se puede eliminar las reglas en la demostración anterior, como
  sigue:

lemma ejemplo_2_4:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
proof 
  show "¬¬p" using assms(1) ..
next
  have "q ∧ r" using assms(2) by (rule notnotD) 
  then show "r" .. 
qed

subsubsection Demostraciones automáticas

 La demostración automática es
lemma ejemplo_2_5:
  assumes "p" 
          "¬¬(q ∧ r)" 
  shows   "¬¬p ∧ r"
  using assms
  by simp

 Se puede simplificar
lemma ejemplo_2_6: 
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
  by simp

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_2_7: 
  "⟦p; ¬¬(q ∧ r)⟧ ⟹ ¬¬p ∧ r"
  apply (rule conjI)
   apply (rule notnotI)
   apply assumption
  apply (drule notnotD)
  apply (erule conjunct2)
  done

text Explicaciones:
  apply (rule conjI)
  + Objetivo:         p; ¬¬(q  r)  ¬¬p  r
  + conjI:            ?P; ?Q  ?P  ?Q
  + Unificador de     ¬¬p  r
    y                 ?P  ?Q
    es                ?P/¬¬p, ?Q/r
  + Nuevos objetivos: p; ¬ ¬ (q  r)  ¬ ¬ p
                      p; ¬ ¬ (q  r)  r  

  apply (rule notnotI)
  + Objetivo:         p; ¬ ¬ (q  r)  ¬ ¬ p
  + notnotI:          ?P  ¬ ¬ ?P
  + Unificador de     ¬ ¬ p
    y                 ¬ ¬ ?P
    es                ?P/p
  + Nuevo objetivo:   p; ¬ ¬ (q  r)  p  

  apply (drule notnotD)
  + Objetivo:         p; ¬ ¬ (q  r)  r
  + notnotD:          ¬ ¬ ?P  ?P
  + Unificador de     ¬ ¬ (q  r)
    y                 ¬ ¬ ?P
    es                ?P/(q  r)
  + Nuevo objetivo:   p; q  r  r  

  apply (erule conjunct2)
  + Objetivo:         p; q  r  r
  + conjunct2:        ?P  ?Q  ?Q
  + Unificador de     q  r
    y                 ?P  ?Q
    es                ?P/q, ?Q/r
  + Nuevo objetivo:   Nada  


section Regla de eliminación del condicional

text La regla de eliminación del condicional es la regla del modus 
  ponens
  · mp: P  Q; P  Q 


subsection Ejemplo 3

text Ejemplo 3. (p. 6) Demostrar que
     ¬p  q, ¬p  q  r  ¬p  r  ¬p


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_3_1:
  assumes 1: "¬p ∧ q" and 
          2: "¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p" 
  shows      "r ∨ ¬p"
proof -
  show "r ∨ ¬p" using 2 1 by (rule mp)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_3_2:
  assumes "¬p ∧ q"
          "¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p" 
  shows   "r ∨ ¬p"
proof -
  show "r ∨ ¬p" using assms(2,1) ..
qed    

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_3_3: 
  "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
  apply (erule mp)
  apply assumption
  done

text Explicaciones:
  apply (erule mp)
  + Objetivo:         ⟦¬p  q; ¬p  q  r  ¬p  r  ¬p
  + mp:               ?P  ?Q; ?P  ?Q
  + Unificador de     ¬p  q  r  ¬p 
    y                 ?P  ?Q
    es                ?Pp  q, ?Q/r  ¬p
  + Nuevos objetivos: ¬ p  q  ¬ p  q  


subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_3_4:
  "⟦¬p ∧ q; ¬p ∧ q ⟶ r ∨ ¬p⟧ ⟹ r ∨ ¬p"
  by simp

subsection Ejemplo 4

text 
  Ejemplo 4 (p. 6) Demostrar que
     p, p  q, p  (q  r)  r


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_4_1:
  assumes 1: "p" and 
          2: "p ⟶ q" and 
          3: "p ⟶ (q ⟶ r)" 
  shows "r"
proof -
  have 4: "q" using 2 1 by (rule mp)
  have 5: "q ⟶ r" using 3 1 by (rule mp)
  show 6: "r" using 5 4 by (rule mp)
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_4_2:
  assumes "p"
          "p ⟶ q"
          "p ⟶ (q ⟶ r)" 
  shows "r"
proof -
  have "q" using assms(2,1) .. 
  have "q ⟶ r" using assms(3,1) ..
  then show "r" using q ..
qed

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_4_3:
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (drule mp)
   apply assumption+
  done    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_4_4:
  "⟦p; p ⟶ q; p ⟶ (q ⟶ r)⟧ ⟹ r"
  by simp

section Regla derivada del modus tollens

text Para ajustarnos al tema de LI vamos a introducir la regla del 
  modus tollens
  · mt: F  G; ¬G  ¬F 
  aunque, de momento, sin detallar su demostración.

lemma mt: "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F"
  by simp

subsection Ejemplo 5

text Ejemplo 5 (p. 7). Demostrar
     p  (q  r), p, ¬r  ¬q


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_5_1:
  assumes 1: "p ⟶ (q ⟶ r)" and 
          2: "p" and 
          3: "¬r" 
  shows "¬q"
proof -
  have 4: "q ⟶ r" using 1 2 by (rule mp)
  show "¬q" using 4 3 by (rule mt)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_5_2:
  assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
          "p"
          "¬r" 
  shows   "¬q"
proof -
  have "q ⟶ r" using assms(1,2) ..
  then show "¬q" using assms(3) by (rule mt)
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_5_3:
  assumes "p ⟶ (q ⟶ r)"
          "p"
          "¬r" 
  shows   "¬q"
  using assms
  by simp

lemma ejemplo_5_4: 
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
  by simp

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_5_5: 
  "⟦p ⟶ (q ⟶ r); p; ¬r ⟧ ⟹ ¬q"
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule mt)
  apply assumption
  done

subsection Ejemplo 6

text Ejemplo 6. (p. 7) Demostrar 
     ¬p  q, ¬q  p


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_6_1:
  assumes 1: "¬p ⟶ q" and 
          2: "¬q" 
  shows "p"
proof -
  have 3: "¬¬p" using 1 2 by (rule mt)
  show "p" using 3 by (rule notnotD)
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_6_2:
  assumes "¬p ⟶ q"
          "¬q" 
  shows   "p"
proof -
  have "¬¬p" using assms(1,2) by (rule mt)
  then show "p" by (rule notnotD)
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_6_3:
  "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"
  by simp

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_6_4: 
  "⟦¬p ⟶ q; ¬q⟧ ⟹ p"  
  apply (drule mt)
   apply assumption
  apply (erule notnotD)
  done

subsection Ejemplo 7

text Ejemplo 7. (p. 7) Demostrar
     p  ¬q, q  ¬p


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_7_1:
  assumes 1: "p ⟶ ¬q" and 
          2: "q" 
  shows "¬p"
proof -
  have 3: "¬¬q" using 2 by (rule notnotI)
  show "¬p" using 1 3 by (rule mt)
qed

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_7_2:
  assumes "p ⟶ ¬q"
          "q" 
  shows   "¬p"
proof -
  have "¬¬q" using assms(2) by (rule notnotI)
  with assms(1) show "¬p" by (rule mt)
qed

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_7_3:
  "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"
  by simp

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_7_4: 
  "⟦p ⟶ ¬q; q⟧ ⟹ ¬p"  
  apply (erule mt)
  apply (erule notnotI)
  done

section Regla de introducción del condicional

text La regla de introducción del condicional es
  · impI: (P  Q)  P  Q


subsection Ejemplo 8

text   Ejemplo 8. (p. 8) Demostrar
     p  q  ¬q  ¬p


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_8_1:
  assumes 1: "p ⟶ q" 
  shows "¬q ⟶ ¬p"
proof -
  { assume 2: "¬q"
    have "¬p" using 1 2 by (rule mt) } 
  then show "¬q ⟶ ¬p" by (rule impI)
qed    

text 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "{ ... }" para representar una caja.

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_8_2:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬q ⟶ ¬p"
proof 
  assume "¬q"
  with assms show "¬p" by (rule mt)
qed    

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_8_3:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬q ⟶ ¬p"
  using assms
  by auto

subsubsection Demostración automática

lemma ejemplo_8_4: 
  "p ⟶ q ⟹ ¬q ⟶ ¬p"
  apply (rule impI)
  apply (erule mt)
  apply assumption
  done

subsection Ejemplo 9

text Ejemplo 9. (p. 9) Demostrar
     ¬q  ¬p  p  ¬¬q


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_9_1: 
  assumes 1: "¬q ⟶ ¬p" 
  shows "p ⟶ ¬¬q"   
proof -
  { assume 2: "p"
    have 3: "¬¬p" using 2 by (rule notnotI)
    have "¬¬q" using 1 3 by (rule mt) } 
  then show "p ⟶ ¬¬q" by (rule impI)
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_9_2:
  assumes "¬q ⟶ ¬p" 
  shows    "p ⟶ ¬¬q"   
proof 
  assume "p"
  then have "¬¬p" by (rule notnotI)
  with assms show "¬¬q" by (rule mt)
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_9_3:
  assumes "¬q ⟶ ¬p" 
  shows "p ⟶ ¬¬q"   
  using assms
  by auto 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_9_4: 
  "¬q ⟶ ¬p ⟹ p ⟶ ¬¬q"  
  apply (rule impI)
  apply (erule mt)
  apply (rule notnotI)
  apply assumption
  done

subsection Ejemplo 10

text Ejemplo 10 (p. 9). Demostrar
      p  p


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_10_1:
  "p ⟶ p"
proof -
  { assume 1: "p"
    have "p" using 1 by this }
  then show "p ⟶ p" by (rule impI) 
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_10_2:
  "p ⟶ p"
proof (rule impI)
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_10_3:
  "p ⟶ p"
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_10_4: 
  "p ⟶ p"
  apply (rule impI)
  apply assumption
  done

subsection Ejemplo 11

text Ejemplo 11 (p. 10) Demostrar
      (q  r)  ((¬q  ¬p)  (p  r))


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_11_1:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof -
  { assume 1: "q ⟶ r"
    { assume 2: "¬q ⟶ ¬p"
      { assume 3: "p"
        have 4: "¬¬p" using 3 by (rule notnotI)
        have 5: "¬¬q" using 2 4 by (rule mt)
        have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
        have "r" using 1 6 by (rule mp) } 
      then have "p ⟶ r" by (rule impI) } 
    then have "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r" by (rule impI) } 
  then show "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ p ⟶ r)" by (rule impI)
qed

 La demostración hacia atrás es
lemma ejemplo_11_2:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof (rule impI)
  assume 1: "q ⟶ r"
  show "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r)"
  proof (rule impI)
    assume 2: "¬q ⟶ ¬p"
    show "p ⟶ r"
    proof (rule impI)
      assume 3: "p"
      have 4: "¬¬p" using 3 by (rule notnotI)
      have 5: "¬¬q" using 2 4 by (rule mt)
      have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
      show "r" using 1 6 by (rule mp)
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración hacia atrás con reglas implícitas es
lemma ejemplo_11_3:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof
  assume 1: "q ⟶ r"
  show "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r)"
  proof
    assume 2: "¬q ⟶ ¬p"
    show "p ⟶ r"
    proof
      assume 3: "p"
      have 4: "¬¬p" using 3 ..
      have 5: "¬¬q" using 2 4 by (rule mt)
      have 6: "q" using 5 by (rule notnotD)
      show "r" using 1 6 ..
    qed
  qed
qed

 La demostración sin etiquetas es 
lemma ejemplo_11_4:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
proof
  assume "q ⟶ r"
  show "(¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r)"
  proof
    assume "¬q ⟶ ¬p"
    show "p ⟶ r"
    proof
      assume "p"
      then have "¬¬p" ..
      with ‹¬q  ¬p have "¬¬q" by (rule mt)
      then have "q" by (rule notnotD)
      with q  r show "r" ..
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_11_5:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"
  by auto

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_11_6:
  "(q ⟶ r) ⟶ ((¬q ⟶ ¬p) ⟶ (p ⟶ r))"  
  apply (rule impI)+  
  apply (erule mp)
  apply (drule mt)
   apply (rule notnotI)
   apply assumption
  apply (rule notnotD)
  apply assumption
  done

section Reglas de la disyunción

text 
  Las reglas de la introducción de la disyunción son
  · disjI1: P  P  Q
  · disjI2: Q  P  Q
  La regla de elimación de la disyunción es
  · disjE:  P  Q; P  R; Q  R  R 


subsection Ejemplo 12

text Ejemplo 12 (p. 11). Demostrar
     p  q  q  p


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_12_1:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
proof -
  have "p ∨ q" using assms by this
  moreover
  { assume 2: "p"
    have "q ∨ p" using 2 by (rule disjI2) }
  moreover
  { assume 3: "q"
    have "q ∨ p" using 3 by (rule disjI1) }
  ultimately show "q ∨ p" by (rule disjE) 
qed    

text 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "moreover" para separar los bloques y
  · "ultimately" para unir los resultados de los bloques.

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración detallada con reglas implícitas es
lemma ejemplo_12_2:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
proof -
  note p  q
  moreover
  { assume "p"
    then have "q ∨ p" .. }
  moreover
  { assume "q"
    then have "q ∨ p" .. }
  ultimately show "q ∨ p" ..
qed    

text 
  Nota sobre el lenguaje: En la demostración anterior se ha usado
  · "note" para copiar un hecho.

subsubsection Demostración detallada hacia atrás

 La demostración hacia atrás es
lemma ejemplo_12_3:
  assumes 1: "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
using 1
proof (rule disjE)
  { assume 2: "p"
    show "q ∨ p" using 2 by (rule disjI2) }
next
  { assume 3: "q"
    show "q ∨ p" using 3 by (rule disjI1) }
qed    

subsubsection Demostración estructurada hacia atrás

 La demostración hacia atrás con reglas implícitas es
lemma ejemplo_12_4:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
using assms
proof 
  { assume  "p"
    then show "q ∨ p" .. }
next
  { assume "q"
    then show "q ∨ p" .. }
qed    

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_12_5:
  assumes "p ∨ q" 
  shows "q ∨ p"
  using assms
  by auto

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_12_6: 
  "p ∨ q ⟹ q ∨ p"  
  apply (erule disjE)
   apply (rule disjI2)
   prefer 2
   apply (rule disjI1)
   apply assumption+ 
  done

subsection Ejemplo 13

text 
  Ejemplo 13. (p. 12) Demostrar
     q  r  p  q  p  r


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es 
lemma ejemplo_13_1:
  assumes 1: "q ⟶ r"
  shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
proof (rule impI)
  assume 2: "p ∨ q"
  then show "p ∨ r"
  proof (rule disjE)
    { assume 3: "p"
      show "p ∨ r" using 3 by (rule disjI1) }
  next
    { assume 4: "q"
      have 5: "r" using 1 4 by (rule mp)
      show "p ∨ r" using 5 by (rule disjI2) }
  qed
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es 
lemma ejemplo_13_2:
  assumes "q ⟶ r"
  shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
proof 
  assume "p ∨ q"
  then show "p ∨ r"
  proof 
    { assume "p"
      then show "p ∨ r" .. }
  next
    { assume "q"
      have "r" using assms q ..
      then show "p ∨ r" .. }
  qed
qed    

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es 
lemma ejemplo_13_3:
  assumes "q ⟶ r"
  shows "p ∨ q ⟶ p ∨ r"
  using assms
  by auto

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_13_4: 
  "q ⟶ r ⟹ p ∨ q ⟶ p ∨ r"  
  apply (rule impI)
  apply (erule disjE)
   apply (rule disjI1)
   prefer 2
   apply (drule mp)
  prefer 2
    apply (rule disjI2)
    apply assumption+
  done

section Regla de copia

subsection Ejemplo 14

text Ejemplo 14 (p. 13). Demostrar
      p  (q  p)


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_14_1:
  "p ⟶ (q ⟶ p)"
proof (rule impI)
  assume 1: "p"
  show "q ⟶ p" 
  proof (rule impI)
    assume "q"
    show "p" using 1 by this
  qed
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_14_2:
  "p ⟶ (q ⟶ p)"
proof 
  assume "p"
  then show "q ⟶ p" ..
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_14_3:
  "p ⟶ (q ⟶ p)"
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_14_4: 
  "p ⟶ (q ⟶ p)"  
  apply (rule impI)+
  apply assumption
  done

section Reglas de la negación

text La regla de eliminación de lo falso es
  · FalseE: False  P
  La regla de eliminación de la negación es
  · notE: ⟦¬P; P  R
  La regla de introducción de la negación es
  · notI: (P  False)  ¬P


subsection Ejemplo 15

text Ejemplo 15 (p. 15). Demostrar
     ¬p  q  p  q


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_15_1:
  assumes 1: "¬p ∨ q" 
  shows "p ⟶ q"
proof (rule impI)
  assume 2: "p"
  note 1
  then show "q"
  proof (rule disjE)
    { assume 3: "¬p"
      show "q" using 3 2 by (rule notE) }
  next
    { assume 4: "q"
      show "q" using 4 by this}
  qed
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_15_2:
  assumes "¬p ∨ q" 
  shows "p ⟶ q"
proof 
  assume "p"
  note ‹¬p  q
  then show "q"
  proof
    assume "¬p"
    then show "q" using p .. 
  next
    assume "q"
      then show "q" .
  qed
qed    

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_15_3:
  assumes "¬p ∨ q" 
  shows "p ⟶ q"
  using assms
  by auto

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_15_4: 
  "¬p ∨ q ⟹ p ⟶ q"  
  apply (rule impI)
  apply (erule disjE)
   apply (erule notE)
   apply assumption+
  done

subsection Ejemplo 16

text Ejemplo 16 (p. 16). Demostrar
     p  q, p  ¬q  ¬p

subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_16_1:
  assumes 1: "p ⟶ q" and 
          2: "p ⟶ ¬q" 
  shows "¬p"    
proof (rule notI)
  assume 3: "p"
  have 4: "q" using 1 3 by (rule mp)
  have 5: "¬q" using 2 3 by (rule mp)
  show False using 5 4 by (rule notE)
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_16_2:
  assumes "p ⟶ q"
          "p ⟶ ¬q" 
  shows "¬p"    
proof 
  assume "p"
  have "q" using assms(1) p ..
  have "¬q" using assms(2) p ..
  then show False using q ..
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_16_3:
  assumes "p ⟶ q"
          "p ⟶ ¬q" 
  shows "¬p"    
  using assms
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_16_4: 
  "⟦p ⟶ q; p ⟶ ¬q⟧ ⟹ ¬p"  
  apply (rule notI)
  apply (drule mp)+
    apply assumption+
  apply (drule mp)
    prefer 2
   apply (erule notE)
   apply assumption+
  done

section Reglas del bicondicional

text La regla de introducción del bicondicional es
  · iffI: P  Q; Q  P  P  Q
  Las reglas de eliminación del bicondicional son
  · iffD1: Q  P; Q  P 
  · iffD2: P  Q; Q  P


subsection Ejemplo 17

text Ejemplo 17 (p. 17) Demostrar
     (p  q)  (q  p)


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_17_1:
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)" 
proof (rule iffI)
  { assume 1: "p ∧ q"
    have 2: "p" using 1 by (rule conjunct1)
    have 3: "q" using 1 by (rule conjunct2)
    show "q ∧ p" using 3 2 by (rule conjI) }
next
  { assume 4: "q ∧ p"
    have 5: "q" using 4 by (rule conjunct1)
    have 6: "p" using 4 by (rule conjunct2)
    show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_17_2:
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
proof 
  { assume 1: "p ∧ q"
    have "p" using 1 ..
    have "q" using 1 ..
    show "q ∧ p" using q p .. }
next
  { assume 2: "q ∧ p"
    have "q" using 2 ..
    have "p" using 2 ..
    show "p ∧ q" using p q  .. }
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_17_3:
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"
  by auto

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_17_4: 
  "(p ∧ q) ⟷ (q ∧ p)"  
  apply (rule iffI)
   apply (rule conjI)
    apply (erule conjunct2)
   apply (erule conjunct1)
    apply (rule conjI)
    apply (erule conjunct2)
  apply (erule conjunct1)
  done

subsection Ejemplo 18

text Ejemplo 18 (p. 18). Demostrar
     p  q, p  q  p  q


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_18_1:
  assumes 1: "p ⟷ q" and 
          2: "p ∨ q"  
  shows "p ∧ q"
using 2
proof (rule disjE)
  { assume 3: "p"
    have 4: "q" using 1 3 by (rule iffD1)
    show "p ∧ q" using 3 4 by (rule conjI) }
next
  { assume 5: "q"
    have 6: "p" using 1 5 by (rule iffD2)
    show "p ∧ q" using 6 5 by (rule conjI) }
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_18_2:
  assumes "p ⟷ q"
          "p ∨ q"  
  shows  "p ∧ q"
using assms(2)
proof
  { assume "p"
    with assms(1) have "q" ..
    with p show "p ∧ q" .. }
next
  { assume "q"
    with assms(1) have "p" ..
    then show "p ∧ q" using q .. }
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_18_3:
  assumes "p ⟷ q"
          "p ∨ q"  
  shows "p ∧ q"
  using assms
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_18_4: 
  "⟦p ⟷ q; p ∨ q⟧ ⟹ p ∧ q"  
  apply (erule disjE)
   apply (rule conjI)
    apply assumption
    apply (erule iffD1)
    apply assumption
    apply (rule conjI)
    apply (erule iffD2)
   apply assumption+
  done

section Reglas derivadas

subsection Regla del modus tollens

text Ejemplo 19 (p. 20) Demostrar la regla del modus tollens a partir 
  de las reglas básicas.

subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_20_1:
  assumes 1: "F ⟶ G" and 
          2: "¬G" 
  shows "¬F"
proof (rule notI)
  assume 3: "F"
  have 4: "G" using 1 3 by (rule mp)
  show False using 2 4 by (rule notE)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_20_2:
  assumes "F ⟶ G"
          "¬G" 
  shows   "¬F"
proof 
  assume "F"
  with assms(1) have "G" ..
  with assms(2) show False ..
qed    

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_20_3:
  assumes "F ⟶ G"
          "¬G" 
  shows "¬F"
  using assms
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_20_4: 
  "⟦F ⟶ G; ¬G⟧ ⟹ ¬F"  
  apply (rule notI)
  apply (drule mp)
   apply assumption
  apply (erule notE)
  apply assumption
  done

subsection Regla de la introducción de la doble negación

text Ejemplo 21 (p. 21) Demostrar la regla de introducción de la doble
  negación a partir de las reglas básicas.

subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_21_1:
  assumes 1: "F" 
  shows "¬¬F"
proof (rule notI)
  assume 2: "¬F"
  show False using 2 1 by (rule notE)
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_21_2:
  assumes "F" 
  shows "¬¬F"
proof 
  assume "¬F"
  then show False using assms ..
qed    

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_21_3:
  assumes "F" 
  shows "¬¬F"
  using assms
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_21_4: 
  "F ⟹ ¬¬F"  
  apply (rule notI)
  apply (erule notE)
  apply assumption
  done

subsection Regla de reducción al absurdo

text La regla de reducción al absurdo en Isabelle se correponde con la
  regla clásica de contradicción 
  · ccontr: (¬P  False)  P


subsection Ley del tercio excluso

text La ley del tercio excluso es 
  · excluded_middle: ¬P  P


text Ejemplo 22 (p. 23). Demostrar la ley del tercio excluso a partir de
  las reglas básicas.

subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_22_1:
  "F ∨ ¬F"
proof (rule ccontr)
  assume 1: "¬(F ∨ ¬F)"
  then show False
  proof (rule notE)
    show "F ∨ ¬F"
    proof (rule disjI2)
      show "¬F"
      proof (rule notI)
        assume 2: "F"
        then have 3: "F ∨ ¬F" by (rule disjI1)
        show False using 1 3 by (rule notE)
      qed
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_22_2:
  "F ∨ ¬F"
proof (rule ccontr)
  assume "¬(F ∨ ¬F)"
  then show False
  proof (rule notE)
    show "F ∨ ¬F"
    proof (rule disjI2)
      show "¬F"
      proof (rule notI)
        assume "F"
        then have "F ∨ ¬F" ..
        with ‹¬(F  ¬F)show False ..
      qed
    qed
  qed
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_22_3:
  "F ∨ ¬F"
  using assms
  by simp 

subsection Ejemplo 23

text Ejemplo 23 (p. 24). Demostrar
     p  q  ¬p  q


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_23_1:
  assumes 1: "p ⟶ q" 
  shows "¬p ∨ q"
proof -
  have "¬p ∨ p" by (rule excluded_middle)
  then show "¬p ∨ q"
  proof (rule disjE)
    { assume "¬p"
      then show "¬p ∨ q" by (rule disjI1) }
  next
    { assume 2: "p"
      have "q" using 1 2 by (rule mp)
      then show "¬p ∨ q" by (rule disjI2) }
  qed
qed    

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_23_2:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬p ∨ q"
proof -
  have "¬p ∨ p" ..
  then show "¬p ∨ q"
  proof 
    { assume "¬p"
      then show "¬p ∨ q" .. }
  next
    { assume "p"
      with assms have "q" ..
      then show "¬p ∨ q" .. }
  qed
qed    

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_23_3:
  assumes "p ⟶ q" 
  shows "¬p ∨ q"
  using assms
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_23_4: 
  "p ⟶ q ⟹ ¬p ∨ q"
  apply (cut_tac P="p" in excluded_middle)
  apply (erule disjE)
   apply (rule disjI1)
   prefer 2
   apply (drule mp)
    prefer 2
    apply (rule disjI2)
    apply assumption+
  done

section Demostraciones por contradicción

subsection Ejemplo 24

text Ejemplo 24. Demostrar que 
     ¬p, p  q  q


subsubsection Demostración detallada

 La demostración detallada es
lemma ejemplo_24_1:
  assumes "¬p"
          "p ∨ q"
  shows   "q"
using p  q
proof (rule disjE)
  assume "p"
  with assms(1) show "q" by contradiction 
next
  assume "q"
  then show "q" by assumption
qed

subsubsection Demostración estructurada

 La demostración estructurada es
lemma ejemplo_24_2:
  assumes "¬p"
          "p ∨ q"
  shows "q"
using p  q
proof 
  assume "p"
  with assms(1) show "q" ..
next
  assume "q"
  then show "q" .
qed

subsubsection Demostración automática

 La demostración automática es
lemma ejemplo_24_3:
  assumes "¬p"
          "p ∨ q"
  shows "q"
  using assms
  by simp 

subsubsection Demostración aplicativa

lemma ejemplo_24_4: 
  "⟦¬p ; p ∨ q⟧ ⟹ q"  
  apply (erule disjE)
   apply (erule notE)
   apply assumption+
  done

end